Πολλές φορές, είναι δύσκολο για τους γονείς, να πείσουν τα παιδιά τους, να φάνε φρούτα και λαχανικά. Τα περισσότερα παιδιά, δεν καταναλώνουν παραπάνω από δυο μερίδες, και αυτές συνήθως είναι είτε σε μορφή χυμού, ποσότητα πολύ χαμηλότερη από τη συνιστώμενη. Το αποτέλεσμα είναι να παίρνουν λιγότερα θρεπτικά συστατικά, από αυτά που έχουν ανάγκη. Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι πηγές βιταμινών, ειδικά βιταμίνης Α και C (απαραίτητες για την ανάπτυξη, την καταπολέμηση ιώσεων καθώς και την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος), ιχνοστοιχείων και φυτικών ινών (απαραίτητων για την σωστή λειτουργία του εντέρου).
| Απαιτούμενη ημερήσια κατανάλωση φρούτων και λαχανικών ανά ηλικία | ||
| Ηλικία (έτη) | Μερίδες φρούτου | Μερίδες λαχανικών |
| 4-7 | 1-2 | 2-4 |
| 8-11 | 1-2 | 3-5 |
| 12-18 | 3-4 | 4-9 |
Μια «παιδική μερίδα» φρούτου αντιστοιχεί σε: ένα μικρό μήλο, αχλάδι, μπανάνα ή ροδάκινο, 10 ρώγες σταφύλι, 5 μέτριες φράουλες, Ένα μικρό ποτήρι χυμό φρεσκοστυμμένο πορτοκάλι, 2 κουταλιές κομπόστα, 1 κουταλιά σταφίδες, 3 αποξηραμένα βερίκοκα, δαμάσκηνα ή 2 αποξηραμένα σύκα. Παρομοίως μία «παιδική μερίδα λαχανικών ισοδυναμεί με: 2 κουταλιές αρακά, φασόλια χάντρες ή καλαμπόκι, 2 κομμάτια μπρόκολο, 1 καρότο, 1 μικρή ντομάτα ή 4 ντοματάκια, 7 φέτες αγγούρι ή 1 μικρό αγγουράκι.
Να θυμάστε ό,τι μια παιδική μερίδα φρούτου ή λαχανικού δε ξεπερνά αυτό της χούφτας των παιδιών. Δηλαδή, η μερίδα αυξάνεται, καθώς μεγαλώνουν τα παιδιά. Είναι γεγονός ότι, τα παιδιά έχουν την ικανότητα να ρυθμίζουν την όρεξη και τον κορεσμό, ανάλογα με τις βιολογικές τους ανάγκες, σε αντίθεση με τους ενήλικες, οι οποίοι είναι πιθανότερο να καταναλώσουν ένα τρόφιμο συναισθηματικά ή λόγω ερεθίσματος (π.χ. οσμή, χρώμα, εμφάνιση). Συνεπώς μην απαιτείτε από τα παιδιά σας να καταναλώσουν τις ίδιες ποσότητες φρούτων και λαχανικών με τις δικές σας. Επίσης, να έχετε κατά νου σας, ότι οποιαδήποτε «λιχουδιά» πλούσια σε λίπος ή ζάχαρη να καταναλωθεί πριν το γεύμα, γιατί μπορεί πραγματικά να τους χορτάσει με αποτέλεσμα να μην θελήσουν να φάνε το φαγητό που έχετε ετοιμάσει.
Η αλήθεια είναι, ό,τι πολλές φορές τα παιδιά, αρνούνται να δοκιμάσουν νέα τρόφιμα και πιθανώς να αποκλείουν ολόκληρες ομάδες τροφίμων από το διαιτολόγιο τους είτε γιατί «φοβούνται» να δοκιμάσουν νέες γεύσεις είτε γιατί βίωσαν μια προηγούμενη τραυματική εμπειρία με το τρόφιμο (π. χ. δυσκολία κατάποσης) ή γιατί έχουν σχηματίσει μια λανθασμένη άποψη για τη γεύση του ( από ΜΜΕ, συμμαθητές, περιβάλλον). Επιπρόσθετα, αν η εκμάθηση ενός υγιεινού τρόπου διατροφής δεν περιλαμβάνει αποκλειστικά τους γονείς αλλά και τα συγγενικά πρόσωπα (παππούδες, γιαγιάδες, θείους, μεγαλύτερα αδέρφια, πρότυπα κ.α.) τότε οι λόγοι αποστροφής προς μια τροφή μπορεί να είναι ακόμα περισσότεροι. Ωστόσο δεν θα πρέπει να απελπίζεστε! Η διατροφική εκπαίδευση των παιδιών είναι κάτι σαν “δουλειά πλήρους απασχόλησης” με τις εντάσεις και τις δυσκολίες της αλλά τελικά, αποδίδει μέγιστα οφέλη στην υγεία και σωστή ανάπτυξη των παιδιών.
Γονείς σε ….κρίση! ! !
6 βήματα για να «μυήσετε» τα παιδιά σας στο κόσμο των φρούτων και των λαχανικών.
1 Πηγαίνετε στην λαϊκή αγορά ή στο σούπερ μάρκετ μαζί με τα παιδιά σας και αφήστε τα να επιλέξουν ελεύθερα τα φρούτα και τα λαχανικά, που επιθυμούν να δοκιμάσουν. Προτρέψετε τα, να σκεφτούν συνταγές ή τρόπους με τους οποίους θα τα καταναλώσουν. Δελεάστε τα, να μαγειρέψετε μαζί. |
2 Όμοιος στον...όμοιο! Τα παιδιά θα θελήσουν ευκολότερα να δοκιμάσουν κάποιο φρούτο ή λαχανικό, αν σας βλέπουν να το απολαμβάνετε και εσείς καθημερινά ή αν το περιλαμβάνετε στα οικογενειακά γεύματα. |
3 Τοποθετήστε τα φρούτα σε εμφανές σημείο, εύκολα προσβάσιμο, για τα παιδιά. Τοποθετείστε τα φρούτα σε μια πιατέλα, συνδυάζοντας τα με διάφορα χρώματα. Ανακατέψτε φράουλες με κομμάτια πεπονιού, βατόμουρα με φέτες από ροδάκινο, αλλά και διαφόρων ειδών σταφύλι. Μπορείτε επίσης να παρουσιάσετε τα φρούτα, με διάφορα σχήματα, εναλλάσσοντας φέτες μήλου και ροδάκινου ή βάζοντας ροδέλες μπανάνας γύρω από ένα πιάτο που περιέχει στο κέντρο κομμάτια από ακτινίδιο. Μια καλή λύση, είναι να αφήσετε τα παιδιά σας να δημιουργήσουν τους δικούς τους συνδυασμούς. |
4 Κόψτε και μοιράστε στα πέντε τις απαιτούμενες μερίδες φρούτων ή λαχανικών στα βασικά γεύματα των παιδιών (πρωινό, μεσημεριανό, βραδινό) και στα δυο ενδιάμεσα σνακ. Με τον τρόπο αυτό, είναι πιθανότερο τα παιδιά να «γευτούν» μια μεγαλύτερη ποσότητα φρούτων και λαχανικών εντός της ημέρας. |
5 Μέθοδος “το ‘βλεπες....το ‘παιξες”; Αν βλέπετε ό,τι παρόλο που σερβίρετε τη σαλάτα στο τραπέζι, τα παιδιά σας δεν την κοιτάνε καν...!!! τότε, στον ελεύθερο σας χρόνο, δημιουργήστε παιχνίδια με θέμα τα φρούτα και τα λαχανικά. Ζητείστε από τα παιδιά να σας ζωγραφίσουν ομάδες φρούτων και λαχανικών έχοντας επιλέξει εσείς τα χρώματα (π.χ κόκκινο, πράσινο, πορτοκαλί). Σκεφτείτε παροιμίες, αινίγματα και τραγούδια με θέμα τα φρούτα και τα λαχανικά και συζητείστε παρέα. Αν πάλι πιστεύετε ότι δεν έχετε καλλιτεχνικό ταμπεραμέντο, προμηθευτείτε από ένα βιβλιοπωλείο ένα βιβλίο με δραστηριότητες με θέμα τη διατροφή και πάρτε ιδέες. |
6 Δώστε ιδιαίτερη σημασία στον τρόπο σερβιρίσματος. Ενα όμορφο πιάτο με παιδικές ζωγραφίες ή μια ευφάνταση παρουσίαση των τροφίμων θα μπορούσε να "δελεάσει" τα παιδιά να δοκιμάσουν νέα τρόφιμα. |
Πιθανές δυσκολίες που θα πρέπει να είστε έτοιμοι να αντιμετωπίσετε:
Μα γιατί να το φάω; (και πιθανώς γκρίνια και κλάματα). Εξηγήστε στα παιδιά σας, με χιουμοριστικό και απλό τρόπο ποια είναι τα οφέλη των φρούτων και των λαχανικών στην υγεία τους. «Ο Ντοματένιος είμαι, δροσερός και τρυφερός. Θα είσαι όμορφος πολύ, γερός άμα με τρως» (Τερκεσίδου Λ.,2006).
Όλοι έχουν τον τρόπο τους! Επιβάλλετε τους κανόνες σας και μην τους διαπραγματεύεστε. Δώστε επιλογές όπως π. χ. σαλάτα λάχανο- καρότο ή ντομάτα- αγγούρι. Το «κλειδί» είναι η ποικιλία και η παρουσίαση του φαγητού! Στρώστε ένα όμορφο τραπεζομάντιλο, προμηθευτείτε μερικά πολύχρωμα σερβίτσια φαγητού και όπου μπορείτε δημιουργείστε.
Και τι θα κερδίσω άμα το φάω; Επιβραβεύστε τα παιδιά σας με αυτοκόλλητα, περισσότερο παιχνίδι, μια εκδρομή ή βόλτα στο λούνα παρκ, κάθε φορά που τρώνε τη σαλάτα τους ή το λαχανικό που έχετε βάλει στο ¨τοστάκι¨ τους.
Δε μ’ αρέσει!!! Μπορεί να βρήκατε και να αγοράσατε φτηνό φρέσκο μπρόκολο αυτό όμως δεν σημαίνει ότι το παιδί σας θα συμβιβαστεί να το φάει από την μια μέρα στην άλλη! Για αρχή, “κρύψτε το” μέσα σε φαγητά, όπως πχ πίτσα ή μπιφτέκι λαχανικών, πένες με μπρόκολο και κρέμα τυριού, ομελέτα φούρνου με λαχανικά και να είστε αισιόδοξοι. Τα παιδιά είναι πιθανότερο να δοκιμάσουν μια νέα γεύση αν αυτή συνυπάρχει με μια ήδη «αγαπημένη».
Μετά το φαγητό…θέλω σοκολάτα! Να έχετε έτοιμες εναλλακτικές λύσεις όπως ζελέ ή κομπόστα φρούτων με γιαούρτι, ρυζόγαλο με σταφίδες αποξηραμένα φρούτα, μηλόπιτα, κέικ καρότου ή ακόμα μπισκότα με φρούτα ή ξηρούς καρπούς.
Συμπερασματικά, η διατροφική εκπαίδευση των παιδιών απαιτεί χρόνο και προσπάθεια. Επιστρατεύοντας όμως την καλή σας διάθεση, τη φαντασία σας και την υπομονή σας τότε να είστε σίγουροι ότι τα παιδιά σας θα έχουν μια φυσιολογική ανάπτυξη, έναν γερό οργανισμό και ένα φυσιολογικό για την ηλικία βάρος σώματος. Κάθε παιδί είναι διαφορετικό και έχει τις δικές τους γευστικές προτιμήσεις. Σεβαστείτε τες και «δράστε» ανάλογα με την περίπτωση. Συζητήστε με έναν ειδικό, σε θέματα διατροφής, για τις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες του παιδιού σας, αναζητώντας παράλληλα, ιδέες και λύσεις.
1.Λένα Τερκεσίδου (2006). Οι Θησαυροτροφές. Διασκεδάζω και μαθαίνω να τρώω σωστά. Εκδόσεις Άγκυρα, σελ. 1-32. 2.Ευαγγελία Δεσπύρη. Γνωρίζω την υγιεινή διατροφή. Διαθεματικές Δραστηριότητες, Σχέδια εργασίας, Ευέλικτη Ζώνη. Εκδόσεις Παπαδόπουλος, σελ. 1-16.
