myDiatrofi

Το λάχανο (brassica oleracea) ανήκει στην κατηγορία των σταυρανθών λαχανικών, είναι από τα κυριότερα λαχανικά και καλλιεργείται σε όλες τις Εύκρατες περιοχές. Το λάχανο έχει σημαντικές ιδιότητες με πλούσια θρεπτική αξία, φυτοσυστατικά και βιταμίνες.
Το λάχανο έχει στρογγυλό σχήμα και αποτελείται από αλλεπάλληλα στρώματα φύλλων. Τα φύλλα του λάχανου είναι μεγάλα και πλατιά, πράσινα ή κόκκινα, ανάλογα την ποικιλία. Όταν μείνει για πολύ καιρό η κεφαλή και δεν συγκομιστεί, κάποια στιγμή από το κέντρο της που ανοίγει σιγά σιγά εμφανίζονται τα άνθη. Σε τέτοιο στάδιο βέβαια δεν τρώγεται. Το λάχανο πολλαπλασιάζεται με σπόρο και καλό είναι να γίνεται μεταφύτευση. Ο χρόνος που χρειάζεται από τη σπορά μέχρι τη συγκομιδή είναι 6-7 μήνες. Το συνηθισμένο βάρος της κεφαλής του λάχανου είναι 2-5 κιλά.

Ιστορία του λάχανου
Το λάχανο καλλιεργείτο αρχικά στις περιοχές της Ασίας και μεταφέρθηκε στην Ευρώπη το 600 π.Χ. Οι διάφορες ποικιλίες αναπτύχθηκαν με την πάροδο των χρόνων. Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν το λάχανο κυρίως για την ανακούφιση τους από την ουρική αρθρίτιδα, τους  πονοκεφάλους και τα συμπτώματα δηλητηρίασης από μανιτάρια. Ο Θεόφραστος το αναφέρει με το όνομα «κράμβη». Η αρχαιοελληνική λέξη «λάχανον» αναφερόταν στα χορταρικά και όχι στην «κράμβη» του Θεοφράστου. Φαίνεται πως με την πάροδο του χρόνου παρέμεινε και ονομάζεται λάχανο. Ο Έλληνας γιατρός Χρύσιππος αφιέρωσε τη δουλειά του ειδικά στο λάχανο, ο Πυθαγόρας αναφέρει τις μαλακτικές ιδιότητές του. Ο Έλληνας ιατρός Κάτων θεωρούσε το λάχανο αντικαρκινικό και θεραπευτικό για τις πληγές, τα έλκη, τα αποστήματα, την αϋπνία, τη μελαγχολία και λίγο πολύ και σήμερα οι επιστήμονες του αποδίδουν τέτοιες ιδιότητες. Επίσης, ο ίδιος αναφέρει ότι οι αρχαίοι Ρωμαίοι το αποκαλούσαν «φάρμακο του φτωχού» γιατί έζησαν για χρόνια χωρίς γιατρούς βασισμένοι στα λάχανα!
Αν και δεν είναι ξεκάθαρο το πότε και το πού αναπτύχθηκε το λάχανο που γνωρίζουμε σήμερα, η καλλιέργειά του εξαπλώθηκε σε όλη τη Βόρεια Ευρώπη. Οι Ιταλοί ανέπτυξαν το Savoy λάχανο. Η Ρωσία, η Πολωνία, η Κίνα και η Ιαπωνία είναι μερικές από τους κορυφαίες παραγωγικές χώρες του λάχανου σήμερα. Σε όλη την Ελλάδα, το μόνο εύκολο είναι να βρεις λάχανα, από τον Οκτώβριο μέχρι το Μάρτιο. Στην Ελλάδα καλλιεργούνται κυρίως άσπρες φθινοπωρινές ποικιλίες λάχανου όπως Γιαννιώτικα, Αλσατίας, Πρώιμα Νάντης, άσπρα Σαβοΐας, Αγία Βαρβάρα Κρήτης και άλλες.

Ποικιλίες λάχανου
Άσπρα λάχανα: έχουν συμπαγή ή αφράτη κεφαλή με χρωματισμό ανοιχτό πράσινο και σχήμα κωνικό ή σφαιρικό
Κόκκινα λάχανα
Τύπου Σαβοΐας (Savoy): γκριζοπράσινα με σγουρά φύλλα
Εκτός από τις ποικιλίες, όλοι οι τύποι λάχανου είναι διαθέσιμοι σήμερα σε υβρίδια. Τα υβρίδια έχουν σοβαρά πλεονεκτήματα έναντι των ποικιλιών γιατί δίνουν πιο εύρωστα φυτά τα οποία είναι πιο ανθεκτικά στις ασθένειες και έχουν ομοιόμορφη και συγκεντρωμένη παραγωγή.

 Οφέλη για την υγεία

 Επιλογή, Συντήρηση, Χρήση

Πως διαλέγω καλό λάχανο
Αν θέλετε να αγοράσετε λάχανο για σαλάτα, πρέπει να είναι συνεκτικό και τρυφερό. Αν το θέλετε για ντολμάδες, πρέπει να είναι πιο χαλαρό και μεγαλύτερου μεγέθους. Η παρουσία των εξωτερικών φύλλων σας δίνει καλύτερη εικόνα της φρεσκάδας του. Μη διστάσετε να αγοράσετε μισό λάχανο. Έχετε την ευκαιρία να δείτε το εσωτερικό του αν είναι λευκό, χωρίς μαύρα στίγματα και τρυφερό. Δυστυχώς, τα μαύρα στίγματα που μπορεί να υπάρχουν στο εσωτερικό ενός λάχανου δεν μπορούν να διαπιστωθούν με κανένα τρόπο αν το λάχανο είναι ολόκληρο. Είναι μια δυσάρεστη κατάσταση, που οφείλεται στην έλλειψη οξυγόνου κατά τη διάρκεια ανάπτυξης της κεφαλής.
Όταν τα φύλλα του λάχανου είναι κιτρινισμένα σημαίνει πως είναι αφυδατωμένο.
Για την παρουσία φυτοφαρμάκων, αν και η πιθανότητα να έχουν χρησιμοποιηθεί κοντά στο στάδιο της συγκομιδής είναι μικρή, καλού κακού συντηρήστε το για 4-5 μέρες πριν το καταναλώσετε.

Πως να το συντηρείτε
Η καλύτερη προστασία στο λάχανο εξασφαλίζεται από τα ίδια του τα εξωτερικά φύλλα. Μπορεί θαυμάσια να συντηρηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα στο ψυγείο, είτε ολόκληρο είτε κομμένο. Το μόνο πρόβλημα στο κομμένο είναι ότι η εξωτερική επιφάνεια μαυρίζει λόγω της οξείδωσης και πρέπει ν’ αφαιρείται. Επειδή συχνά είναι αρκετά μεγάλο για να χωρέσει ολόκληρο στα συρτάρια με τα λαχανικά στο ψυγείο, μπορούμε να το κόψουμε στα τέσσερα και να φυλάξουμε κάθε κομμάτι χωριστά σε σακούλες ή πλαστική μεμβράνη ή σε ερμητικά κλεισμένα σκεύη, ώστε να μη μεταφερθεί η μυρωδιά του σε ολόκληρο το ψυγείο.
Το λάχανο διατηρείται στο ψυγείο για περίπου 2 εβδομάδες.

Προτεινόμενος τρόπος κατανάλωσης
Το λάχανο τρώγεται είτε ωμό σε σαλάτες είτε μαγειρεμένο λαχανόρυζο, λαχανοντολμάδες ή σούπες. Επίσης γίνεται τουρσί. Ωστόσο, το μαγείρεμα μειώνει σημαντικά ή καταστρέφει τις ισοθειοκυανάτες στα λαχανικά, γι’ αυτό και υπογραμμίζεται η κατανάλωσή τους σε ωμή μορφή, προκειμένου να αποκομίσει ο οργανισμός το μέγιστο όφελος. Η απώλεια της συνολικής περιεκτικότητας σε γλυκοζινολικές μετά το βρασμό για 30 λεπτά είναι: 77% το μπρόκολο, τα λαχανάκια Βρυξελλών 58%, το κουνουπίδι 75% και πράσινο λάχανο 65%.
Εάν παρατηρήσετε ότι το λάχανο έχει έντομα, μουλιάστε το σε αλατισμένο νερό ή σε νερό με ξύδι για 15-20 λεπτά και στη συνέχεια το ξεπλένετε καλά.

Μία μερίδα λάχανο 90 γρ. περιέχει: