myDiatrofi

Στη συνεχώς εξελισσόμενη επιστήμη της διατροφής, η σύγκριση των επιστημονικών θεωριών με πραγματικά περιστατικά σχετικά με τη γλουταμίνη μπορούν να προβληματίσουν τον καθένα. Τα οφέλη που παρέχει το συμπλήρωμα γλουταμίνης έχουν μελετηθεί ευρέως κατά την τελευταία δεκαετία και αποτελεί ένα «φλέγον θέμα» το συγκεκριμένο θρεπτικό συστατικό στο χώρο της Κλινικής Διαιτολογίας.
Η γλουταμίνη είναι ένα μη απαραίτητο αμινοξύ, το οποίο παράγεται από το γλουταμικό οξύ (ένα άλλο αμινοξύ), από τη δράση του ενζύμου συνθετάση γλουταμίνης (GS). Η μεγαλύτερη ποσότητα της γλουταμίνης αποθηκεύεται στους σκελετικούς μύες, ενώ η υπόλοιπη αποθηκεύεται στους πνεύμονες, το ήπαρ, τον εγκέφαλο και το στομάχι. Ένα υγιές, χωρίς ένταση σώμα συνήθως μπορεί να την παράγει μόνο του με επάρκεια τη γλουταμίνη που χρειάζεται.

Ο ρόλος της γλουταμίνης
Η γλουταμίνη αποτελεί ιδανικό συμπλήρωμα για αθλητές που επιθυμούν να αυξήσουν την μυϊκή τους μάζα. Η γλουταμίνη διαδραματίζει πολλούς σημαντικούς ρόλους και ιδιότητες στο ανθρώπινο σώμα, όπως:

• στη διευκόλυνση του μεταβολισμού του αζώτου
• στην προστασία των μυϊκών κυττάρων από τραυματισμούς κατά την έντονη άσκηση
• στην παροχή ενέργειας στα λεμφοκύτταρα
• στην φυσιολογική λειτουργία του εντέρου επειδή τα κύτταρα του εντερικού βλεννογόνου (εντεροκύτταρα) αναπλάθονται χρησιμοποιώντας την γλουταμίνη ως κύρια πηγή ενέργειας
• στο σχηματισμό της πρωτεϊνικής σύνθεσης
• στη διέγερση σύνθεσης νουκλεοτιδίων
• στην επίδρασή της για την κυτταρική ανοσοαπόκριση
• στη μείωση της αντίστασης στην ινσουλίνη

Τα πιθανά οφέλη για την υγεία από τη λήψη συμπληρωμάτων γλουταμίνης είναι επίσης πολλά, όπως:

• ενίσχυση της λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος σε βαρέως πάσχοντες και ανοσοκατασταλμένους ασθενείς,
• ενίσχυση της πρόληψης λοιμώξεων σε μετεγχειρητικούς ασθενείς,
• υποστήριξη της ακεραιότητας του βλεννογόνου του εντέρου σε περίπτωση εντερικής βλάβης.
• επιτάχυνσης της επούλωσης δερματικών καταστάσεων όπως σοβαρών εγκαυμάτων ή ελκών πίεσης, λόγω του ρόλου της γλουταμίνης στη φλεγμονώδη απόκριση, τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων και τον σχηματισμό του κολλαγόνου.

Με την παρουσία μιας σοβαρής ασθένειας, έντονης σωματικής καταπόνησης ή οξειδωτικού στρες, η ζήτηση γλουταμίνης του οργανισμού υπερβαίνει την ικανότητα του οργανισμού να την παράγει. Η γλουταμίνη απελευθερώνεται ταχέως από τις αποθήκες των μυών για την παροχή καυσίμων προς τα επιθηλιακά κύτταρα του εντέρου (εντεροκύτταρα), το πολλαπλασιασμό των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος καθώς και για τη διατήρηση της οξεοβασικής ισορροπίας στα νεφρά. Τα επίπεδα της γλουταμίνης πλάσματος μπορούν να μειωθούν κατά 58% κατά τη διάρκεια σοβαρής ασθένειας και παραμένουν και παραμένουν χαμηλά μέχρι και τρεις εβδομάδες για την πλήρη μυϊκή αποκατάσταση. Η εξάντληση της γλουταμίνης έχει συσχετισθεί με αυξημένο κίνδυνο μολυσματικών επιπλοκών, ανεπάρκεια οργάνων και θάνατο.

Διαιτητικές πηγές
Τροφές που περιέχουν γλουταμίνη είναι το μοσχάρι, το χοιρινό, τα πουλερικά, τα ψαρικά, το αυγό, το γάλα, το γιαούρτι, το ανθότυρο, το τυρί cottage, το ωμό σπανάκι, τα φασόλια, ο μαϊντανός και το λάχανο.
Κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσιμης περιόδου, η γλουταμίνη καθίσταται "ζωτικό" αμινοξύ που πρέπει να λαμβάνονται από τροφές, από του στόματος χορηγούμενα συμπληρώματα γλουταμίνης, ή εντερική και παρεντερική διατροφή εμπλουτισμένη με γλουταμίνη.

Δοσολογία γλουταμίνης
Εξαιτίας της αντικαταβολικής λειτουργίας και της ιδιότητας της γλουταμίνης να επιταχύνει την σύνθεση του γλυκογόνου, συνίσταται η λήψη της 20-30 λεπτά πριν και μετά από την άσκηση. Επιπλέον αρκετοί αθλητές συνηθίζουν την λήψη μίας ακόμη δόσης πριν τον ύπνο. Τις ημέρες που δεν γίνεται άσκηση, συνίσταται η λήψη μίας δόσης το πρωί και μίας με το τελευταίο πρωτεϊνικό γεύμα της ημέρας. Η συνιστώμενη ημερήσια δόση γλουταμίνης είναι έως και 1.500 mg/ημέρα (διαιρούμενες από 1 έως 3 φορές την ημέρα) και θεωρείται ασφαλής για ενήλικες ηλικίας 18 ετών και άνω, αλλά οι επαγγελματίες στο τομέα της υγείας χορηγούν υψηλότερες δόσεις για θεραπευτικούς σκοπούς. Η υπερδοσολογία γλουταμίνης μπορεί κατά γενική ομολογία να προκαλέσει στομαχικές διαταραχές. Δόσεις μεγαλύτερες από 5.000 έως 15.000 mg/ημέρα θα πρέπει να συνταγογραφούνται από ιατρό.
Τα σκευάσματα συμπληρώματος γλουταμίνης συνήθως είναι διαθέσιμα με τη μορφή της L-γλουταμίνη, ξεχωριστά ή ως μέρος ενός συμπληρώματος πρωτεΐνης. Διατίθενται σε μορφή σκόνης, κάψουλας, δισκία ή σε υγρή μορφή και συνήθως είναι παρασκευάσματα των 500 mg.
Μελέτες έχουν δείξει ότι η οδός χορήγησης παίζει ρόλο στην αποτελεσματικότητα των συμπληρωμάτων. Η υψηλή δόση παρεντερικής χορήγησης γλουταμίνης (μεγαλύτερη από 0,5 g /kg /ημέρα in vitro) κατέδειξε καλύτερα αποτελέσματα σε νοσηλευόμενους ασθενείς από χαμηλότερες δόσεις που χορηγούνται εντερικά. Ιστορικά, η γλουταμίνη δεν μπορούσε να προστεθεί σε εμπορικά παρεντερικά διαλύματα διατροφής λόγω της αστάθειας. Η ανάπτυξη σταθερών πεπτιδικών αναλόγων γλουταμίνης ξεπέρασαν αυτό το εμπόδιο.

Παρενέργειες γλουταμίνης
Οι παρενέργειες που έχουν αναφερθεί από τη χρήση της γλουταμίνης είναι ελάχιστες. Τα συμπληρώματα γλουταμίνης μπορεί να αντενδείκνυνται με την παρουσία ορισμένων θεραπειών (φάρμακα) και ιατρικές συνθήκες (π.χ., σε ηπατική νόσο, η μετατροπή της γλουταμίνης προς γλουταμινικό και αμμωνία μπορεί να επιδεινώσει την ηπατική εγκεφαλοπάθεια).

Έρευνες-Μελέτες  
Η Carolyn Banner, RD, LDN, CNSD, του Ιατρικού Κέντρου Πανεπιστημίου του Σικάγο, έχει εμπειρία με τη συμπληρωματική χρήση της γλουταμίνης για ασθενείς με εγκαύματα και πολύπλοκες πληγές, όπως το σύνδρομο Stevens-Johnson, το σύνδρομο τοξικής επιδερμικής νεκρόλυσης και άλλες νεκρωτικές λοιμώξεις μαλακών ιστών. Συμφωνα με την Banner «Ο κύριος λόγος που χρησιμοποιεί γλουταμίνη σαν συμπληρωματική θεραπεία, είναι επειδή αποσκοπεί στη βελτιστοποίηση της υγείας του εντέρου ενός ασθενούς με την αντικατάσταση των εξαντλημένων επίπεδων γλουταμίνης και τροφοδοτεί τα εντεροκύτταρα, ενισχύοντας έτσι την πιθανότητα ενός ασθενούς να βελτιωθεί η υγεία του και η λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος». Επίσης, η ίδια συνιστά, εντερικό συμπλήρωμα L-γλουταμίνης από 0.25 έως 0.5 g / kg / ημέρα για ενήλικες ασθενείς με εγκαύματα ή πολύπλοκα τραύματα με περισσότερο από το 20% της συνολικής περιοχής επιφάνειας του σώματος.
Μερικές πρόσφατες μελέτες έχουν παράσχει επιπλέον υποστήριξη για τα οφέλη που αναφέρθηκαν προηγουμένως, ενώ άλλες έχουν αποκαλύψει νέα ευρήματα. Μια ομάδα από Βραζιλιάνους ερευνητές, δημοσιεύσαν πρόσφατα ευρήματα από πειραματική ανασκόπηση μελέτης με σκοπό να εκτιμηθεί με ακρίβεια η δράση της γλουταμίνης σε ασθενείς με σοβαρά νοσήματα. Εντόπισαν πολλαπλούς μηχανισμούς με τους οποίους η γλουταμίνη μπορεί να προστατεύσει τα κύτταρα, τους ιστούς και ολόκληρο τον οργανισμό από το έντονο στρες.
Οι εν λόγω μηχανισμοί περιλαμβάνουν την εξασθένηση της ενεργοποίησης του πυρηνικού παράγοντα κάππα Β (NF-Kappa B, ένα σύμπλεγμα πρωτεϊνών που ελέγχει τη μεταγραφή του DNA και εμπλέκεται στην κυτταρική απόκριση στο στρες, στον καρκίνο και στην εξέλιξη του aids), την εξισορρόπηση των προφλεγμονωδών και αντιφλεγμονωδών κυτταροκινών που μεσολαβούν στην ανοσοαπόκριση, την μειωμένη συσσώρευση των ουδετερόφιλων, την βελτίωση της γαστρεντερικής ακεραιότητας και την αυξημένη έκφραση των πρωτεϊνών θερμικού σοκ (heat shock proteins, hsps), οι οποίες είναι απαραίτητες για την κυτταρική επιβίωση κάτω από συνθήκες στρες.
Το Μάιο του 2010, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στη διαδικτυακή έκδοση του Journal of Critical Care, η συμπληρωματική γλουταμίνη μέσω παρεντερικής διατροφής κατέστειλε τη φλεγμονή σε ασθενείς με Σύνδρομο Συστηματικής Φλεγμονώδους Απάντησης, εξαιτίας της μείωσης των λευκοκυττάρων και του αριθμού των φυσικών φονικών κύτταρων (natural killer cells, ΝΚ). Επίσης, τον Ιούνιο του 2010, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Journal of Nutrition, αναφέρεται ότι η συμπληρωματική γλουταμίνη μέσω παρεντερικής διατροφής αύξησε τον αριθμό των λεμφοκυττάρων σε ανορεκτικούς ασθενείς, γεγονός που υποδηλώνει ότι το αμινοξύ εχει την ικανότητα να τονώνει την ανοσολογική απόκριση και να αυξάνει τη συνολική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.

Εν κατακλείδι θα λέγαμε ότι η γλουταμίνη ανήκει στην κατηγορία των ανοσοθρεπτικών συστατικών (immunonutrients), δηλαδή στα θρεπτικά συστατικά με ανοσολογικές και φαρμακολογικές επιδράσεις. Η γλουταμίνη επίσης παίζει σημαντικό ρόλο στην αποκατάσταση των μυών μετά από μια βαριά προπόνηση δύναμης (βάρη) και βοηθά ειδικά τους αθλητές αντοχής στην ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος μετά από μια παρατεταμένη έντονη άσκηση όπως για παράδειγμα σε μαραθώνιο. Μερικά ροφήματα πρωτεΐνης μπορεί να περιέχουν επιπλέον συμπλήρωμα L-γλουταμίνης, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι απαραίτητη για τους περισσότερους ανθρώπους. Να θυμάστε ότι όλα τα αμινοξέα είναι σημαντικά για τον οργανισμό, έτσι εστιάζοντας σε ένα και μόνο αμινοξύ μπορεί να σας αναγκάσει να χάσετε σε άλλα απαραίτητα αμινοξέα.