Το τριφύλλι (αλφάλφα, μηδική) είναι ένα βότανο με πολλές ευεργετικές ιδιότητες για την υγεία σύμφωνα με πολυάριθμες μελέτες. Η επιστημονική ονομασία του τριφυλλιού είναι Medicago sativa, Menyanthes trifoliate, Trifolium pratene ή άλλες ονομασίες είναι άγριο τριφύλλι, γλυκό τριφύλλι, τριφύλλι του νερού, νεροτρίφυλλο.
Το τριφύλλι πιθανότατα προέρχεται από τη Νοτιοανατολική Ασία. Το αρωματικό αυτό αγριοβότανο καλλιεργείται συστηματικά για τροφή των ζώων. Στην Ευρώπη όμως χρησιμοποιούν σαν πηγή βιταμινών και καρύκευμα φαγητών κατσαρόλας. Στην Αγγλία και στην Αμερική τα φύτρα των σπόρων μπαίνουν σε κάθε σαλάτα ακόμη και στα σάντουιτς, γιατί έχουν άφθονες βιταμίνες και γιατί μετά από πρόσφατες μελέτες, θεωρείται προληπτικό του καρκίνου. Επιπλέον, στην Ελβετία αρωματίζουν με τους σπόρους και τα άνθη του τη γραβιέρα.
Το άρωμά του θυμίζει άχυρο και είναι πιο ευδιάκριτο όταν το φυτό ξεραθεί. Τα φύλλα του έχουν σχήμα οβάλ και τα άνθη του είναι κίτρινα ή λευκά με μια γλυκιά μυρωδιά. Τα λουλούδια του περιέχουν ένα είδος μέλι και όταν ξεραθούν έχουν πιο έντονο άρωμα, που οφείλεται στην κουμαρίνη.
Τριφύλλι χρήσιμα μέρη: ολόκληρο το φυτό και οι σπόροι του.
Τριφύλλι που το βρίσκουμε: Το άγριο τριφύλλι (που έχει περισσότερες θεραπευτικές ιδιότητες από την καλλιεργημένη μηδική) ευδοκιμεί σε ξερούς αγρούς, στα πλάγια των εξοχικών δρόμων και των σιδηροδρομικών σταθμών. Ανθίζει από τον Ιούλιο έως το Σεπτέμβριο. Καλό είναι να μαζέψετε μόνοι σας μερικά φυτά, να τα ξεράνετε και να τα φυλάξετε σ’ ένα γυάλινο βάζο που κλείνει καλά, γιατί προς το παρόν μόνο σε ελάχιστα καταστήματα υγιεινών τροφών θα βρείτε σπόρους χωρίς τα φυτοφάρμακα, που βάζουν για να συντηρούν αυτούς που πουλάνε στα καταστήματα γεωργικών ειδών. Επειδή το φυτό αυτό έχει περισσότερες θεραπευτικές ιδιότητες όσο είναι φρέσκο, στην Αγγλία και στην Αμερική υπάρχουν επιχειρήσεις που συσκευάζουν σπόρους αλφάλφα χωρίς φυτοφάρμακα.
Τριφύλλι (αλφάλφα) συστατικά και δραστικές ουσίες: μεννανθίνη, μεννανθόλη, μηλιατίνη, κουμαρίνη, προβιταμίνη Α, βιταμίνες C, D, E, K, ανόργανα άλατα, άζωτο, ασβέστιο, κάλιο, σίδηρος, μαγνήσιο και φώσφορος.
Τριφύλλι (αλφάλφα) ιδιότητες - ενδείξεις
Ολόκληρο το φυτό τριφυλλιού ξεραίνεται και χρησιμοποιείται για φαρμακευτικούς σκοπούς (απ’ αυτό βγάζουν τη χλωροφύλλη και τη βιταμίνη Κ1). Τα φρέσκα φύλλα μπορούμε να τα τρώμε την άνοιξη σε σούπες, σαλάτες και μαζί με βραστά άγρια χόρτα.
Σύμφωνα με μελέτες το τριφύλλι έχει ευεργετικές ιδιότητες και οφέλη για τα εξής:
- Υψηλή χοληστερόλη: η κατανάλωση σπόρων τριφυλλιού (αλφάλφα) φαίνεται να μειώνει την ολική χοληστερόλη και τη χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνης (LDL) χοληστερόλη «κακή χοληστερίνη» σε άτομα με υψηλά επίπεδα χοληστερόλης.
- Προβλήματα στα νεφρά, στην ουροδόχο κύστη και στο προστάτη
- Άσθμα
- Αρθρίτιδα
- Διαβήτη: Τα τελευταία χρόνια οι ειδικοί επιστήμονες ερευνούν, με θετικά αποτελέσματα, τη δράση του εγχύματος και του αφεψήματος τριφυλλιού στο διαβήτη.
- Στομαχικές διαταραχές: Έχει χωνευτικές και καθαρτικές ιδιότητες (σε δυσπεψία και δυσκοιλιότητα). Είναι ορεκτικό και τονωτικό (σε ανορεξία, αναιμία, ραχιτισμό).
- Άλλες καταστάσεις όπως: σπασμολυτικό, διεγερτικό του συμπαθητικού και του παρασυμπαθητικού, αντισκοροβουτικό, αποχρεμπτικό, ανακουφίζει από καταρροή και αντιπυρετικό.
- Βραστή σαλάτα με φρέσκο τριφύλλι και λάδι αυξάνει την έκκριση γάλατος στις μητέρες που θηλάζουν.
- Το φυτό από παλιά αλλά ακόμα και σήμερα γινόταν κατάπλασμα σε πρηξίματα, πιασμένες κλειδώσεις, ρευματισμούς, αρθριτικά, γδαρσίματα και πληγές.
Τριφύλλι (αλφάλφα) δοσολογία
Οι σπόροι τριφυλλιού χρησιμοποιούνται συνήθως ως συμπλήρωμα για τη μείωση της χοληστερόλης σε δόσεις των 0,75 έως 3 γρ. ανά ημέρα.
Τριφύλλι ως βότανο (αφέψημα) 5-10 γρ. τρεις φορές την ημέρα.
Εκχύλισμα τριφυλλιού: 5-10 ml (1: 1 σε 25% αλκοόλης) τρεις φορές την ημέρα.
Τριφύλλι (αλφάλφα) παρενέργειες
Σύμφωνα με τον FDA τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα θα πρέπει να αποφεύγουν την κατανάλωση τριφυλλιού (αλφάλφα), λόγω των συχνής βακτηριακής μόλυνσης. Σε γενικές γραμμές, η κατανάλωση των ξηρών παρασκευασμάτων αλφάλφα δεν προκαλεί σοβαρές παρενέργειες σε υγιείς ενήλικες.
Τριφύλλι (αλφάλφα) εγκυμοσύνη: η χρήση τριφυλλιού μπορεί να προκαλέσει ερεθισμό της μήτρας και θα πρέπει να αποφύγετε κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Τριφύλλι (αλφάλφα) αλληλεπιδράσεις: Η βιταμίνη Κ που περιέχεται στο τριφύλλι μπορεί να επηρεάσει την αντιπηκτική δράση της βαρφαρίνης, με αποτέλεσμα τη μειωμένη αντιπηκτική δράση και του χρόνου προθρομβίνης.
Τριφύλλι (αλφάλφα) τοξικότητες: Οι ταμπλέτες αλφάλφα έχουν συσχετισθεί με την επανενεργοποίηση του συστηματικού ερυθηματώδους λύκου (ΣΕΛ) σε 2 τουλάχιστον ασθενείς. Επιπλέον, παρατηρήθηκαν αλλαγές στην εντερική κυτταρική δομή σε αρουραίους που τρέφονταν με τριφύλλι.
Τριφύλλι (αλφάλφα) πώς χρησιμοποιείται
Για την αυπνία, τη θρόμβωση, τη νευρικότητα, τα αέρια, τους κιρσούς κα τις εντερικές ανωμαλίες φτιάξτε ένα έγχυμα με 2 κουταλάκια του γλυκού σε ένα φλιτζάνι νερό και πιείτε το 2-3 φορές την ημέρα.
Αφέψημα εφιδρωτικό, που κατεβάζει το πυρετό (και κάνει καλό στους ρευματισμούς): βράστε 30 γραμμάρια τριφύλλι σ΄ένα λίτρο νερό και το πιείτε το χωρίς ζάχαρη.
Για εξωτερική χρήση (μπάνιο ή κομπρέσα): βράστε 3 κουταλάκια τριφύλλι σε 3 φλιτζάνια νερό για 2 λεπτά. Αφήστε το, κατεβάζοντας το από τη φωτιά, για 30 λεπτά. Μετά χρησιμοποιήστε το για μπάνιο ή κομπρέσα σε μώλωπες, κοψίματα και ανωμαλίες του δέρματος.
Άνθη τριφυλλιού νωπά: Συνθλίψτε τα άνθη και βάλτε τα σε δαγκώματα και τσιμπήματα εντόμων.
Άνθη τριφυλλιού βάμμα: Πάρτε το εσωτερικά για το έκζεμα και την ψωρίαση.
Άνθη τριφυλλιού κομπρέσα: Χρησιμοποιείστε για αρθριτικούς πόνους και για την ουρική αρθρίτιδα.
Άνθη τριφυλλιού αλοιφή: Για τη διόγκωση των λεμφαδένων καλύψτε τα νωπά άνθη με νερό και σιγοβράστε τα σε χαμηλή φωτιά για 48 ώρες. Στραγγίξτε, αφήστε το υπόλοιπο νερό να εξατμιστεί μέχρι να είναι σχεδόν, όχι τελείως, ξηρά και συνδυάστε με ίση ποσότητα βάσης για αλοιφή.
Άνθη τριφυλλιού πλύση ματιών: Χρησιμοποιείστε 5-10 σταγόνες βάμμα σε 20ml νερό (πλήρης πλύση) ή καλά στραγγισμένο έγχυμα για την επιπεφυκίτιδα.
Άνθη τριφυλλιού καταιονισμός: Χρησιμοποιείστε το έγχυμα για τη φαγούρα του κόλπου.
Άνθη τριφυλλιού σιρόπι: Πάρτε σιρόπι φτιαγμένο από το έγχυμα για τον επίπονο, ξηρό βήχα.
Farnsworth, N. R. Alfalfa pills and autoimmune diseases. Am J Clin Nutr. 1995;62(5):1026-1028. Gill, C. J., Keene, W. E., Mohle-Boetani, J. C., Farrar, J. A., Waller, P. L., Hahn, C. G., and Cieslak, P. R. Alfalfa seed decontamination in a Salmonella outbreak. Emerg.Infect.Dis. 2003;9(4):474-479. View abstract. Gray, A. M. and Flatt, P. R. Pancreatic and extra-pancreatic effects of the traditional anti- diabetic plant, Medicago sativa (lucerne). Br J Nutr. 1997;78(2):325-334. Herbert, V. and Kasdan, T. S. Alfalfa, vitamin E, and autoimmune disorders. Am J Clin Nutr 1994;60(4):639-640. Howard, M. B. and Hutcheson, S. W. Growth dynamics of Salmonella enterica strains on alfalfa sprouts and in waste seed irrigation water. Appl.Environ.Microbiol. 2003;69(1):548-553. Hwang, J., Hodis, H. N., and Sevanian, A. Soy and alfalfa phytoestrogen extracts become potent low-density lipoprotein antioxidants in the presence of acerola cherry extract. J.Agric.Food Chem. 2001;49(1):308-314. Jurzysta, M. and Waller, G. R. Antifungal and hemolytic activity of aerial parts of alfalfa (Medicago) species in relation to saponin composition. Adv.Exp Med Biol 1996;404:565-574. Mac Lean JA. Unsaponifiable substance from alfalfa for pharmaceutical and cosmetic use. Pharmaceuticals 1974;81:339. Malinow, M. R., Bardana, E. J., Jr., Pirofsky, B., Craig, S., and McLaughlin, P. Systemic lupus erythematosus-like syndrome in monkeys fed alfalfa sprouts: role of a nonprotein amino acid. Science 4-23-1982;216(4544):415-417. Mohle-Boetani J, Werner B, Polumbo M, and et al. From the Centers for Disease Control and Prevention. Alfalfa sprouts-- Arizona, California, Colorado, and New Mexico, February-April, 2001. JAMA 2-6-2002;287(5):581-582. Polacheck, I., Levy, M., Guizie, M., Zehavi, U., Naim, M., and Evron, R. Mode of action of the antimycotic agent G2 isolated from alfalfa roots. Zentralbl.Bakteriol. 1991;275(4):504-512. Stochmal, A., Piacente, S., Pizza, C., De Riccardis, F., Leitz, R., and Oleszek, W. Alfalfa (Medicago sativa L.) flavonoids. 1. Apigenin and luteolin glycosides from aerial parts. J Agric.Food Chem. 2001;49(2):753-758.
