Τα συμπτώματα που χαρακτηρίζουν την HIV πρωτοπαθή λοίμωξη κατά τα αρχικά στάδια της νόσου οφείλονται στην ιαιμία και την ανοσολογική απάντηση του οργανισμού. Όσο προχωρά η νόσος ο αριθμός των CD4 Τ-λεμφοκυττάρων πέφτει και ο ασθενής εμφανίζει ανεπάρκεια της κυτταρικής κατά κύριο λόγο ανοσίας, που είναι υπεύθυνη για την αντιμετώπιση των ενδοκυττάριων παθογόνων και για την καταστροφή των καρκινικών κυττάρων. Έτσι, ο ασθενής γίνεται ιδιαίτερα ευάλωτος σε ευκαιριακές λοιμώξεις και σε νεοπλάσματα. Οι ευκαιριακές λοιμώξεις οφείλονται σε μικροοργανισμούς που ενώ υπό φυσιολογικές συνθήκες δεν προκαλούν νόσο όταν επέλθει καταστολή της ανοσίας γίνονται παθογόνοι. Ακολουθούν μερικές κλινικές οντότητες που χαρακτηρίζουν την HIV λοίμωξη (συμπτώματα). Όταν αναφερόμαστε σε συμπτώματα πρέπει να γνωρίζετε ότι υπάρχουν δύο περίοδοι μετά από τη μόλυνση από HIV που κάποιος μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα:
- κατά τη διάρκεια των πρώτων εβδομάδων μετά τη λοίμωξη (πρωτολοίμωξη) και
- ίσως μετά από χρόνια, αν το ανοσοποιητικό σύστημα υποστεί βλάβη δηλαδή όταν εκδηλωθεί AIDS.
Επιμένουσα γενικευμένη λεμφαδενοπάθεια
Έτσι ορίζεται η παρουσία 2 ή περισσοτέρων εστιών διογκωμένων λεμφαδένων για τουλάχιστον 3 έως 6 μήνες, απουσίας άλλης πιθανής αιτίας. Παρουσιάζεται σε ποσοστό 50-70% των ασθενών με HIV και ξεκινά συνήθως με το οξύ πρωτοπαθές σύνδρομο. Αφορά κυρίως τραχηλικούς, υποκλείδιους, μασχαλιαίους, ινιακούς, επιτροχήλιους και μηριαίους λεμφαδένες, οι οποίοι παρουσιάζονται συμμετρικοί, κινητοί, ζυμώδους συστάσεως, χωρίς ευαισθησία και μεγέθους 0,5 ως 2 cm.
Γενικά συμπτώματα AIDS (HIV)
Για το χρονικό διάστημα που ακολουθεί την πρωτοπαθή λοίμωξη και μέχρι την εμφάνιση μιας νόσου χαρακτηριστικής του AIDS, ο ασθενής μπορεί να εμφανίζει συμπτώματα όπως εύκολη κόπωση που τον αναγκάζει να μειώσει τη συνήθη δραστηριότητα, δεκατική πυρετική κίνηση, περιστασιακούς νυχτερινούς ιδρώτες και διαλείπουσα διάρροια. Οι κλινικές αυτές εκδηλώσεις επηρεάζουν δυσμενώς τη θρέψη και τη διατροφή του ασθενούς με HIV λοίμωξη.
Πνευμονία από Pneumocystis carinii
Είναι η συχνότερη ευκαιριακή λοίμωξη και οφείλεται στο ομώνυμο παράσιτο. Τα αρχικά συμπτώματα μπορεί να είναι ο πυρετός, εφίδρωση, απώλεια βάρους, καταβολή, μη παραγωγικός βήχας, δύσπνοια, οπισθοστερνικό και πλευρικό άλγος. Συνήθης ακτινολογική εικόνα είναι τα αμφοτερόπλευρα διάμεσα πνευμονικά διηθήματα. Μπορεί να οδηγήσει τον ασθενή ταχέως σε αναπνευστική ανεπάρκεια και τον θάνατο. Αποτελεί ένα σύνηθες αίτιο πνευμοθώρακα. Η διάγνωση γίνεται όταν βρεθούν κύστεις ή τροφοζωίτες σε εξέταση πτυέλων ή υλικού από βρογχοσκόπηση.
Δερματικές εκδηλώσεις
Οι ασθενείς με HIV λοίμωξη μπορεί να εμφανίσουν εξανθήματα που οφείλονται σε ιούς όπως στον ιό HIV, τον ιό του απλού έρπητος τύπου 1 και 2, τον ιό του έρπητος ζωστήρος (Varisellar Zoster Virus,VZV) , τον κυτταρομεγαλοϊό (Cytomegalovirus, CMV), σε μύκητες, σε μυκοβακτηρίδια και σε άλλα βακτήρια. Χαρακτηριστικά είναι επίσης τα οξυτενή κονδυλώματα που εμφανίζονται στις γεννητικές περιοχές, γύρω από τα νύχια, στα πέλματα, τις παλάμες και στο πρόσωπο και οφείλονται στον ιό των κονδυλωμάτων του ανθρώπου (Human Papillomavirus, HPV), καθώς και η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα στο τριχωτό της κεφαλής και τις πτυχές του προσώπου και των βουβώνων.
Σάρκωμα Kaposi: είναι χαρακτηριστική δερματική εκδήλωση της νόσου HIV και εμφανίζεται σαν ερυθροϊώδεις βλάβες ή πλάκες στο πρόσωπο, στο τριχωτό της κεφαλής, βλεννογόνους, μαλθακή υπερώα, ρίνα, κορμό και στα πόδια. Πρόκειται για αγγειακή νεοπλασματική νόσο και μάλλον οφείλεται στον ανθρώπινο ερπητοϊό 8 (Human Herpetovirus 8, HHV 8). Η διάγνωση γίνεται με βιοψία. Το σάρκωμα Kaposi μπορεί επίσης να προσβάλει τους πνεύμονες, το γαστρεντερικό σύστημα και άλλα όργανα.
Νεφρικές εκδηλώσης
Υπάρχουν πολλοί λόγοι ου επηρεάζουν την νεφρική λειτουργεία σε ασθενείς με HIV λοίμωξη, όπως η χρήση ναρκωτικών ουσιών, η ηπατίτιδα B και C, η υπέρταση, οι διαταραχές ύδατος και ηλεκτρολυτών, οι ευκαιριακές λοιμώξεις, οι κακοήθειες, το αιμολυτικό ουραιμικό σύνδρομο και φάρμακα όπως η πενταμιδίνη, φοσκαρνέτη, αμινογλυκοσίδες, σουλφαδιαζίνη, ασυκλοβίρη και το αντιρετροϊκό Indinavir.
Ο ίδιος όμως ο ιός HIV μπορεί να προσβάλει τα νεφρά. Η HIV- σχετιζόμενη νεφροπάθεια παρατηρείται στο 2-10% των ασθενών και εκδηλώνεται με πρωτεϊνουρία, ήπια αύξηση της κρεατινίνης και εστιακή τμηματική σπειραματοσκλήρυνση. Η νόσος συχνά εξελίσσεται ταχέως, οδηγεί τον ασθενή στην αιμοκάθαρση και συνήθως έχει μοιραία κατάληξη.
CMV αμφιβληστροειδίτιδα
Ο CMV είναι ένα ερπητοϊός, που όταν μολύνει αρχικά τον άνθρωπο δεν προκαλεί σημαντική κλινική εικόνα. Ακολούθως μπαίνει σε λανθάνουσα κατάσταση, συνήθως δια βίου. Στους ανοσοκατασταλμένους ασθενείς όμως επανενεργοποιείται συχνά και προκαλεί διάφορα νοσήματα. Η CMV αμφιβληστροειδίτιδα είναι η πιο συχνή οφθαλμική επιπλοκή της HIV λοιμώξεως και εμφανίζεται σε ασθενείς με επίπεδα CD4 Τ-λεμφοκυττάρων κάτω από 200 και κυρίως κάτω από 50 κύτταρα/mm3. Εκδηλώνεται σαν προοδευτική ελάττωση της οράσεως και θάμβος. Χωρίς θεραπεία η κατάληξη είναι η τύφλωση. Ασθενείς που έχουν λιγότερα από 100 λεμφοκύτταρα πρέπει να λαμβάνουν προφύλαξη για CMV αμφιβληστροειδίτιδα. Ο CMV μπορεί επίσης να προσβάλει και άλλα όργανα, ιδίως το γαστρεντερικό σύστημα προκαλώντας οισοφαγίτιδα και κολίτιδα.
Νεοπλάσματα
Οι ασθενείς με HIV-1 λοίμωξη και ιδιαίτερα αυτοί που αναπτύσσουν AIDS έχουν έως και 100 φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν νεοπλάσματα (καρκίνος) λόγω ανοσοκαταστολής. Τα κύρια νεοπλάσματα που παρατηρούνται είναι το σάρκωμα Kaposi και το non-Hodgkin λέμφωμα.
Τα άτομα που έχουν μολυνθεί με τον ιό HIV και δεν λαμβάνουν την κατάλληλη αντιρετροϊκή θεραπεία, έχει ως συνέπεια να εξελιχθεί ο HIV σε AIDS από 2 ως 10 χρόνια και συνήθως επιβιώνουν για 3 περίπου χρόνια. Ωστόσο τα άτομα με HIV που λαμβάνουν αντιρετροϊκή θεραπεία (ART), μπορούν να διατηρήσουν το ιικό τους φορτίο σε χαμηλά επίπεδα και να είναι μη ανιχνεύσιμο, απολαμβάνοντας μια φυσιολογική ζωή, που πιθανότερο είναι να μην εξελιχθεί σε AIDS.
Παράγοντες που μπορεί να συντομεύσουν το χρονικό διάστημα μεταξύ του HIV και του AIDS είναι:
- Η μεγαλύτερη ηλικία
- Ο HIV υποτύπος
- Η επιμόλυνση με άλλους ιούς
- Η κακή διατροφή
- Το έντονο άγχος
- Το γενετικό υπόβαθρο
Παράγοντες που μπορούν να καθυστερήσουν το χρόνο μεταξύ του HIV και του AIDS:
- Η λήψη αντιρετροϊκής θεραπείας
- Η κατάλληλη περίθαλψη του HIV
- Η αυστηρή προσήλωση στις συστάσεις του γιατρού
- Η υγιεινή διατροφή
- Η προσωπική φροντίδα
- Το γενετικό υπόβαθρο
Μερικές από τις καταστάσεις - συμπτώματα που μπορούν να εμφανιστούν σε άτομα με HIV λοίμωξη ανάλογα τον αριθμό των CD4 Τ-λεμφοκυττάρων:
| >500/mm3 | Οξύ ρετροιϊκο σύνδρομο: προοδευτική γενικευμένη λεμφαδενοπάθεια, τραχηλική καντιντίαση, Guillain-Barre, άσηπτη μηνιγγίτιδα, μυοπάθεια |
| 200-500/mm3 | Βακτηριακή πνευμονία, τραχηλική δυσπλασία, πνευμονική φυματίωση, τραχηλικός καρκίνος, έρπης ζωστήρ, Β-λέμφωμα, στοματική καντιντίαση, αναιμία, κρυπτοσποριδίαση, πολλαπλή μονονευρίτις, σάρκωμα Kaposi, ιδιοπαθής Θρομβοπενική Πορφύρα (ITP), τριχωτή λευκοπλακία, λέμφωμα Hodgkin, λεμφοκυτταρική διάμεση πνευμονίτιδα (LIP) |
| <200/mm3 | Πνευμονοκύστη carinii, απίσχναση, ιστοπλάσμωση, περιφερική νευροπάθεια, κοκκιδιοειδομύκωση, άνοια, κεγχροειδής φυματίωση, καρδιομυοπάθεια, PML, κενοτοπιώδης μυελοπάθεια, πολυριζίτιδα, non-Hodgkin, λέμφωμα |
| <100/mm3 | Γενικευμένος έρπητας, τοξοπλάσμωση, κρυπτοκοκκίαση, μικροσποριδίαση, καντιντιασική οισοφαγίτιδα |
| <50/mm3 | Κυτταρομεγαλοϊός, λέμφωμα κεντρικού νευρικού συστήματος, Mycobacterium Avium Complex (MAC) |
Mandell, Douglas, and Bennett's Principles and Practice of Infectious Diseases. 2010. U.S. Department of Health & Human Services. Stages of HIV Infection. Dec 2010. WHO case definitions of HIV for surveillance and revised clinical staging and immunological classification of HIV-related disease in adults and children. Geneva: World Health Organization. 2007. Tarrytown, NY: Marshall Cavendish. Diseases and disorders. 2008. Vogel, M «The treatment of patients with HIV». Deutsches Ärzteblatt international 107 (28–29): 507–15. 2010 Jul.
