Ως αλλεργία στο γάλα αγελάδος (ΑΓΑ) ορίζεται η ανοσολογική αντίδραση υπερευαισθησίας στο γάλα της αγελάδας, η οποία συμπεριλαμβάνει δυο τύπους αντίδρασης υπερευαισθησίας :
1. Τύπος Ι – IgE με αλλεργιογόνα πρωτεΐνες του γάλακτος της αγελάδας (β- λακτοσφαιρίνη, α-λακταλβουμίνη, καζείνες) που είναι ο κυριότερος παθογενετικός μηχανισμός στις άμεσες αντιδράσεις όπως κνίδωση, συριγμό, και έμετο
2. Τύπος ΙV – μη-IgE (δυσανεξία) επιβραδυνόμενης υπερευαισθησίας κυτταρικού τύπου που συνήθως εκδηλώνεται 20 ώρες μετά την λήψη γάλακτος αγελάδας με εκδηλώσεις κυρίως από το γαστρεντερικό και το δέρμα.
Η πραγματική συχνότητα της αλλεργίας στο γάλα αγελάδος δεν είναι γνωστή. Παρά το γεγονός ότι είναι σαφής η αύξηση της τροφικής αλλεργίας τις τελευταίες 10ετιες, αυτό δεν αποτυπώθηκε σε μελέτες στο γενικό πληθυσμό. Παρόλα αυτά η συχνότητα ΑΓΑ στα βρέφη, βασισμένη σε διάγνωση με ελεγχόμενη πρόκληση ανέρχεται από 2-5% και το 0,5% των βρεφών που θηλάζουν αποκλειστικά. Είναι επίσης η πιο συνηθισμένη τροφική αλλεργία στα βρέφη και η πιο συχνή αιτία θανάτου από τα τρόφιμα που σχετίζονται με αναφυλαξία σε παιδιά στο Ηνωμένο Βασίλειο. Τέλος εκτιμήσεις δείχνουν ότι η αμέσου τύπου Ι – IgE μεσολαβούμενες αλλεργικές αντιδράσεις, συμβαίνουν στο 27-58% των περιπτώσεων.
Τα συμπτώματα εμφανίζονται σε μικρό χρονικό διάστημα από τη λήψη της τροφής, συνήθως σε διάστημα από λίγα λεπτά έως μία ώρα. Συχνά όσο πιο σύντομα ξεκινά η αντίδραση από τη λήψη, τόσο πιο σοβαρή είναι η αντίδραση.
Τα συμπτώματα που παρατηρούνται είναι τα παρακάτω:
1 Γαστρεντερικό: Στοματο-φαρυγγικό σύνδρομο – oral allergy syndrome OAS, Κνησμό στα χείλη , στη γλώσσα, στην υπερώα, στο φάρυγγα ή οίδημα, αναφυλαξία πεπτικού |
2 Δέρμα: Κνίδωση, αγγειοοίδημα, κηλιδοβλατιδώδες εξάνθημα, ερύθημα, ατοπική δερματίτιδα |
3 Μύτη: Υδαρή καταρροή, κνησμό, φταρνίσματα, συμφόρηση («μπούκωμα») |
4 Πνεύμονες: Βήχα, δυσκολία στην αναπνοή, βάρος στο στήθος, «σφύριγμα», άσθμα |
5 Γαστρεντερικό: Ναυτία, κοιλιακό πόνο, εμετό ή διάρροια. |
6 Κυκλοφορικό: Αδυναμία, εφίδρωση, αίσθημα απώλειας αισθήσεων, απώλεια αισθήσεων. |
Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να είναι από ήπια μέχρι σοβαρά και σε κάποιες περιπτώσεις, θανατηφόρα, ιδίως αν δεν αντιμετωπισθούν άμεσα και σωστά. Τα συμπτώματα διαρκούν από λεπτά έως και λίγες ώρες, αν αφεθούν χωρίς θεραπεία.
Διάγνωση
Η διάγνωση της αλλεργίας στο γάλα απαιτεί λεπτομερές ιστορικό και κλινική εξέταση. Ο αλλεργιολόγος θα σας πάρει αναλυτικά το ιστορικό, το οποίο είναι το σημαντικότερο εργαλείο στην αναζήτηση της τροφικής αλλεργίας. Αυτό περιλαμβάνει την περιγραφή των αντιδράσεων, την τροφή ή οι τροφές που καταναλώσατε πριν την αντίδραση, το χρόνο που μεσολάβησε μεταξύ κατανάλωσης και αντίδρασης, τη ποσότητα που καταναλώσατε, τον τρόπος με τον οποίο παρασκευάσθηκε η τροφή, τις τροφές που αποφεύγετε, ένα αναλυτικά διαιτολογικό ιστορικό και άλλα στοιχεία που ο γιατρό σας μπορεί να θεωρήσει σημαντικά. Η αποτυχία διάγνωσης μπορεί να αναγκάσει τους γονείς να καταφύγουν ακατάλληλες θεραπευτικές αγωγές και δοκιμές από μη ειδικούς επαγγελματίες υγείας, πράγμα που δεν πρέπει να συμβαίνει διότι ακόμη και όταν δεν προσδιοριστεί το υπεύθυνο αλλεργιογόνο, οι εξετάσεις παρέχουν πολύτιμες πληροφορίες για τη συνολική αξιολόγηση του ασθενούς και τον αποκλεισμό άλλων αιτιών.
Η αντιμετώπιση της αλλεργίας στο γάλα της αγελάδας επιτυγχάνεται με την διακοπή της χορήγησής του και των προϊόντων του και κατά δεύτερο λόγο των πρωτεϊνών που σχετίζονται με το ζώο που παράγει το γάλα (μοσχαρίσιο κρέας και προϊόντα).
Κατά τη διάρκεια της βρεφικής ηλικίας η αποφυγή του αλλεργιογόνου περιορίζεται στην απομάκρυνση του βρεφικού γάλατος. Στις περιπτώσεις αυτές η σίτιση βασίζεται στο αποκλειστικό θηλασμό. Για τις περιπτώσεις που αφορούν αποκλειστικά θηλάζοντα βρέφη με αλλεργική πρωκτοκολίτιδα, συνίσταται η συνεχιση του θηλασμού και η αποφυγή κατανάλωσης προϊόντων γάλατος από τη μητέρα.
Όταν ο θηλασμός είναι αδύνατος, η σίτιση των βρεφών βασίζεται σε σκευάσματα με υδρολυμένα παράγωγα γάλακτος αγελάδας (υποαλλεργικά γάλατα), (Extensively hydrolyzed (EH) formula). Το γεγονός αυτό βοηθά στην πλήρη εξαφάνιση των συμπτωμάτων. Θα πρέπει επίσης να καταρτιστούν διαιτολόγια, από τα οποία θα απουσιάζει όχι μόνο το γάλα, αλλά και τα παράγωγά του και ότι παρασκευάζεται με γάλα ή έχει πρόσμιξη γάλακτος.
Τα διάφορα «εναλλακτικά» γάλατα όπως εκείνα που προέρχονται από άλλα οικόσιτα θηλαστικά (κατσίκα, πρόβατο) ή από καρπούς (σόγια, αμύγδαλα, ρύζι) αποδείχτηκαν ακατάλληλα για τη σίτιση βρεφών αλλεργικών στο γάλα αγελάδος.
Οι γονείς των βρεφών με αλλεργία στο γάλα αγελάδος θα πρέπει να ενημερώνονται πλήρως και να μαθαίνουν να επιλέγουν τις κατάλληλες τροφές. Θα πρέπει να έχουν υπ’ όψιν τους ότι στην ετικέτα μπορεί να διαβάζουν όρους όπως φαίνονται στον πίνακα παρακάτω:
Βιβλιογραφία
Host A. Frequency of cow’s milk allergy in childhood. Ann Allergy Asthma Immunol 2002, 89(6 Suppl 1): 33-7.
Greer FR, Sicherer SH, Burks AW. American Academy of Pediatrics Committee onNutrition; American Academy of Pediatrics Section on Allergy and Immunology. Effects of early nutritional interventions on the development of atopic disease in infants and children: the role of maternal dietary restriction, breastfeeding, timing of introduction of complementary foods, and hydrolyzed formulas. Pediatrics. 2008,121(1): 183-191.
Macdougall CF, Cant AJ, Colver AF. How dangerous is food allergy in childhood? The incidence of severe and fatal allergic reactions across the UK and Ireland. Arch Dis Child2002;86:236-9.
Heine R, Elsayed S, Hosking CS, Hill DJ. Cow’s milk allergy in infancy. Curr Opin Allergy Clin Immunol2002;2:217-25.
Vandenplas Y, Brueton M, Dupont C, Hill D, Isolauri E, Koletzko S, et al. Guidelines for the diagnosis and management of cow’s milk protein allergy in infants. Arch Dis Child2007;92:902-8.
Sampson HA. Food allergy: When mucosal immunity goes wrong. J Allergy Clin Immunol 2005, 115: 139-41.
Du Toit G. Alternative milks not suitable for allergic children. Practitioner. 2006, 250(1686): 60.
Restani P, Gaiaschi A, Plebani A, Beretta B, Cavagni G, Fiocchi A, et al. Crossreactivity between milk proteins from different animal species. Clin Exp Allergy 1999, 29(7): 997-1004.
Bhatia J, Greer F. American Academy of Pediatrics Committee on Nutrition. Use of soy protein-based formulas in infant feeding. Pediatrics 2008, 121(5): 1062-8.