Το ισπανικό λάιμ (Spanish lime) είναι εξωτικό φρούτο που έχει επιστημονική ονομασία Melicoccus bijugatus ενώ οι κοινές ονομασίες του είναι mamoncillo, mamón, ginup, ginep, quenepa ή limoncillo.
Αν και αυτό το φρούτο λέγεται «ισπανικό λάιμ» λόγω της φλούδας του, που έχει έντονο πράσινο χρώμα και είναι ανάγλυφη, το ginup δεν έχει σχέση ούτε με το λάιμ ούτε με το λίτσι, που του μοιάζει γευστικά. Τα ginups είναι μικρά στρογγυλά φρούτα, με περίπου 3 εκ. διάμετρο, που φυτρώνουν σε δέντρο, σε τσαμπιά. Η σκληρή πράσινη φλούδα προστατεύει τη σάρκα τους, που είναι ροζ, σαν ζελέ, και περιέχει ένα μεγάλο ή δυο μικρότερα κουκούτσια, καλυμμένα με ίνες. Η σάρκα είναι ζουμερή, γλυκιά και ελαφρώς ξινή, παρόμοια με εκείνη των πράσινων σταφυλιών.
Το δέντρο είναι αειθαλές και συνήθως καρποφορεί σε ηλικία 7-10 ετών. Στο Πουέρτο Ρίκο η ανθοφορία του ξεκινά από τον Απρίλιο έως τον Ιούνιο, και καρποί ωριμάζουν από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο. Ευδοκιμεί σε φτωχά εδάφη, αν και αναπτύσσεται καλύτερα σε υγρές και γόνιμες τοποθεσίες, απαιτεί ελάχιστη συντήρηση και υπό ιδανικές συνθήκες (θερμό κλίμα) παράγει σημαντικές ποσότητες φρούτων. Το ξύλο είναι ωχροκίτρινο έως ωχρό κάστανο χρώμα με έντονη λεπτή υφή και χρησιμοποιείται για την παραγωγή επίπλων ή ως καυσόξυλο.
Ιστορία του mamoncillo
Το ισπανικό λάιμ προέρχεται από τη Νότια και Κεντρική Αμερική, το Τομπάγκο, την Αϊτή, το Πουέρτο Ρίκο, τη Δομινικανή Δημοκρατία, την Κούβα, την Τζαμάικα και άλλες περιοχές της Καραϊβικής. Το γένος Melicoccus περιεγράφηκε για πρώτη φορά από τον Patrick Browne, ιρλανδός γιατρός και βοτανολόγος, το 1756. Το 1760, ο επιστήμονας Nikolaus von Joseph Freiherr Jacquin περιέγραψε τα πρώτα είδη του γένους Browne, τα οποία ονόμασε Melicoccus bijugatus.
Το ισπανικό λάιμ, γνωστό ως quenepa στο Πουέρτο Ρίκο, καλλιεργείται σε μεγάλο βαθμό στο δήμο Ponce, και υπάρχει μια ετήσια γιορτή στον εν λόγω δήμο γνωστό ως Εθνικό Φεστιβάλ quenepa φρούτων. Επιπλέον, το δέντρο genup φυτεύεται σε αστικούς δρόμους για καλλωπιστικό σκοπό, για σκιά αλλά και για τα φρούτα που φέρει.
Mamoncillo θρεπτικά συστατικά
Το ισπανικό λάιμ είναι χαμηλό σε θερμίδες, ενώ παρέχει αρκετές φυτικές ίνες, βιταμίνες, μέταλλα και απαραίτητα λιπαρά οξέα.
Οφέλη για την υγεία
| Το ισπανικό λάιμ είναι πηγή πολλών θρεπτικών συστατικών και κάθε μέρος του καρπού χρησιμοποιείται για τη θεραπεία κάποιου είδους ασθένειας. Είναι καλή πηγή τρυπτοφάνης η οποία είναι σημαντική για το καλό ύπνο και λυσίνη η οποία είναι σημαντική για τη σωστή ανάπτυξη, αλλά και για την πρόληψη του έρπητα. Περιέχει πολλά αντιοξειδωτικά τα οποία συμβάλουν στην πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων και των εγκεφαλικών επεισοδίων και επιπλέον, ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Ένα μείγμα από ψημένα κουκούτσια ginup ανακατεμένα με μέλι δίνεται σε άτομα που υποφέρουν από συνεχή διάρροια. Στη Δομινικανή Δημοκρατία χρησιμοποιείται αφέψημα τσαγιού από τα φύλλα για τη μείωση του πυρετού, της χοληστερόλης και τη πρόληψη της δυσκοιλιότητας. | ||
Προτεινόμενος τρόπος κατανάλωσης
Στις νότιες περιοχές του Μεξικού, οι ξινές ποικιλίες ισπανικού λάιμ τρώγονται με τσίλι σε σκόνη, αλάτι και λάιμ, ενώ οι γλυκές ποικιλίες γενικά τρώγονται χωρίς καρυκεύματα. Ο καρπός χρησιμοποιείται για την παρασκευή χυμού φρούτων, οινοπνευματωδών ποτών, και ζελέ. Ο χυμός του ginup λερώνει τρομερά και, αν πέσει σε ρούχα ή τραπεζομάντιλο, δε βγαίνει ποτέ. Επίσης τρώγονται τα ψημένα κουκούτσια του. Το ginup είναι ξινό όταν είναι άγουρο, ενώ όταν ωριμάσει, ο πολτός έχει ευχάριστη γλυκιά γεύση.
Ασφάλεια
Ο καρπός δεν θα πρέπει να καταναλώνεται όταν είναι άγουρος αλλά αρκετά ώριμος διότι περιέχει δυο αμινοξέα, hypoglycin Α και Β, τα οποία μειώνουν δραστικά τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα και μπορούν να προκαλέσουν σοβαρή κοιλιακή διαταραχή, εμετό ακόμα και θάνατο.
Μία μερίδα mamoncillo (100 γρ.) περιέχει:
Liogier, Alain Henri. 1978. Arboles Dominicanos. Santo Domingo, Dominican Republic: Academia de Ciencias de la Republica Dominicana. 220 p.
Martin, Franklin W.; Campbell, Carl W. 1987. Perennial edible fruits of the tropics. Agric. Handb. 642. Washington, DC: U.S. Department of Agriculture. 247 p.
van Paassen, Marianne. 1986. Guia para especies arboreas y arbustivas del bosque seco en la Republica Dominicana. Santiago, Dominican Republic: Programa de Desarrollo de Medera Como Combustible, Instituto Superior de Agricultura. 234 p.
Romero Castaneda, Rafael. 1961. Frutas silvestres de Colombia. Bogota, Colombia: Editorial San Juan Eudes. 342 p. Vol. 1.
Jadan, Doris. 1971. A guide to the natural history of St. John. Charlotte Amalie, U. S. Virgin Islands: Virgin Is lands Conservation Society. 73 p.
Bailey, L.H.; Bailey, E.Z.; the staff of the Liberty Hyde Bailey Hortorium. 1976. Hortus third: A concise dictionary of plants cultivated in the United States and Canada. Macmillan, New York.
Janick, Jules; Paull, Robert E., eds. (2008). "The Encyclopedia of Fruit and Nuts". p. 808. Retrieved 13 July 2015.
Duarte, Odilo; Paull, Robert E. (2015). "Exotic Fruits and Nuts of the New World". ISBN 9781780645056. Retrieved 13 July 2015.
Acevedo-Rodríguez, Pedro (2003). "Melicocceae (Sapindaceae): Melicoccus and Talisia". Flora Neotropica 87: 1–178. JSTOR 4393917.
Francis, John K. Melicoccus bijugatus Jacq. Quenepa. Sapindaceae. Soapberry family. (PDF). USDA Forest Service, Southern Forest Experiment Station, Institute of Tropical Forestry SO-ITF-SM; 48.
