Δυσκοιλιότητα σημαίνει δυσκολία κένωσης του εντέρου. Πρόκειται για αναστολή ή επιβράδυνση των κενώσεων ή για δύσκολή αποβολή μικρών και σκληρών κοπράνων.
Φυσιολογικά η συχνότητα κένωσης του εντέρου ποικίλλει ευρύτατα ώστε ορισμένοι άνθρωποι να έχουν περισσότερες από μίας κενώσεις το 24ωρο και άλλοι να έχουν μία κένωση κάθε 2 ή 3 ή περισσότερες μέρες.
Υπάρχουν δυσκολίες με την περιγραφή της σύστασης των κοπράνων και συμπτωμάτων των ασθενών που παραπονιούνται για δυσκοιλιότητα. Για μερικούς πρόκειται για σκληρά κόπρανα, δύσκολο να αποβληθούν. Άλλοι παραπονιούνται ότι έχουν πόνο κατά την αφόδευση ή ακόμη αισθάνονται την ανάγκη να αφοδεύσουν και δεν μπορούν να το πετύχουν.
Οι αιτίες της δυσκοιλιότητας
Ο μηχανισμός της δυσκοιλιότητας μπορεί να είναι ανεπαρκής προώθηση του περιεχομένου λόγω ατονίας του εντέρου ή σπασμού του εντέρου που παρατηρείται στον ειλεό και τις νεοπλασίες. Άλλος μηχανισμός είναι η διαταραχή του αντανακλαστικού της αφόδευσης που παρατηρείται στη δυσχεσία (δύσκολη κένωση).
Τα συνηθέστερα αίτια της δυσκοιλιότητας είναι:
- Η μειωμένη σωματική δραστηριότητα, ακινησία
- Η μακρόχρονη κατάκλιση
- Το δολιχοσιγμοειδές
- Οι ψυχοσωματικές διαταραχές, κατάθλιψη, στρες
- Η εσφαλμένη διατροφή, ανεπαρκής πρόσληψη φυτικών ινών και υγρών
- Η εσφαλμένη χρήση καθαρτικών
- Επώδυνες πρωκτικές παθήσεις (αποστήματα, ραγάδες, έρπις, αιμορροΐδες)
- Φάρμακα (σίδηρος, ασβέστιο, μερικά αντικαταθλιπτικά και αντιυπερτασικά φάρμακα, αντιόξινα που περιέχουν αλουμίνιο, ναρκωτικά, αντιεπιληπτικά και άλλα)
- Μεταβολικές διαταραχές (υπερασβεστιαιμία, επινεφριδιακή ανεπάρκεια, υποκαλιαιμία, υποθυρεοειδισμός)
- Παθήσεις των νεύρων και των μυών (διαβήτης, κατά πλάκας σκλήρυνση, τραυματισμοί του νωτιαίου μυελού και άλλες)
- Αλλαγές της καθημερινής ρουτίνας (ταξίδια, αλλαγές διατροφής)
- Σπαστική κολίτιδα (πάθηση αγνώστου αιτιολογίας που χαρακτηρίζεται από εναλλαγές διάρροιας και δυσκοιλιότητας με ενοχλήσεις στην κοιλιά)
- Απόφραξη εντέρου (όγκοι, εκκολπωματίτιδα)
- Εγκεφαλικό επεισόδιο
Αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας
Η θεραπεία της δυσκοιλιότητας είναι αιτιολογική δηλαδή εξάλειψη, διόρθωση ή ρύθμιση των αιτιολογικών παραγόντων, φαρμακευτική και διαιτητική που περιλαμβάνει τις ακόλουθες διαιτητικές οδηγίες:
Επαρκής έως άφθονη λήψη υγρών που σε κάθε περίπτωση πρέπει να υπερβαίνει το ενάμιση λίτρο το 24/ωρο με τη μορφή νερού, ροφημάτων και χυμών.
- Χυμοί το πρωί από πορτοκάλι, καρότο, μήλο, σταφύλι, αχλάδι και δαμάσκηνα
- Χυμοί από λαχανικά όπως ντομάτα και αγγούρι με τη φλούδα
- Χαμομήλι, σιναμική, λουίζα, λιναρόσπορος, αλεξανδρινά φύλλα
- Σούπες
Αύξηση φυτικών ινών στη διατροφή
- Δημητριακά από βρώμη (κουάκερ), πίτουρο σταριού και μη ραφιναρισμένα δημητριακά
- Φρούτα με τη φλούδα όπως μήλα, αχλάδια, βερίκοκα, αβοκάντο, σύκα, σταφύλια, χουρμάδες, δαμάσκηνα (με το φλοιό τους), ακτινίδια, παπάγια ή και αποξηραμένα.
- Ψωμί από πιτυρούχο σιτάλευρο, σίκαλη, φρυγανιές, παξιμάδια ολικής αλέσεως
- Ωμά λαχανικά όπως μαρούλι, λάχανο, παντζάρια, καρότα, ντομάτα, αγγούρι, σπανάκι, πατάτα και χόρτα
- Λιναρόσπορος
- Φασόλια, καλαμπόκι
- Άψητους ξηρούς καρπούς, σταφίδες
Άλλες τροφές
- Ωμό λάδι
- Μέλι ωμό
- Ξινόγαλο, γιαούρτι, γάλα Μαγνησίας, αφρόγαλα
- Σκόρδο
- Ψάρια
- Προβιοτικά συμπληρώματα που διατηρούν την εντερική χλωρίδα, προστατεύουν από τις διαταραχές, μειώνουν τις τοξικές ουσίες και ενισχύουν την άμυνα του οργανισμού.
- Αποφυγή τροφών που υποστηρίζεται ότι δυσκολεύουν την κένωση όπως το ευρωπαϊκό τσάι, το ρύζι, άσπρο αλεύρι, ζάχαρη.