myDiatrofi

Ο εθισμός στο φαγητό είναι ένα μη ιατρικός όρος που αναφέρεται στην έντονη επιθυμία κατανάλωσης ενός συγκεκριμένου φαγητού ή είδους, στο οποίο είναι δύσκολο να αντισταθούμε. Τέτοιες τροφές είναι κυρίως αυτές που περιέχουν υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, ζάχαρη ή άμυλο. Παρά το γεγονός ότι αυτός ο όρος χρησιμοποιείται για να περιγράψει την έντονη λαχτάρα για συγκεκριμένα τρόφιμα, η κατανάλωση τροφής δε δημιουργεί βιολογικές εξαρτήσεις όπως η χρήση ουσιών (ναρκωτικά, νικοτίνη και κοκαΐνη). Αντ’ αυτού, η ανάγκη κατανάλωσης αυτών των τροφίμων μπορεί να είναι αποτέλεσμα ψυχολογικής διαταραχής, έντονου άγχους, σκέψεων, προσωπικών βιωμάτων και συναισθημάτων.
Υπάρχουν λειτουργικές ομοιότητες μεταξύ των διατροφικών διαταραχών και των εξαρτήσεων σε ουσίες, οι οποίες όμως δεν θα πρέπει να μας υποκρύπτουν τις διαφορές τους. Όπως και στις εξαρτήσεις, οι ασθενείς κινητοποιούνται προς την χρήση και κατάχρηση του φαγητού είτε για να νιώσουν θετικά συναισθήματα, είτε για να αυτοθεραπεύσουν δυσάρεστες συναισθηματικές καταστάσεις.
Υπάρχουν περιγραφές συνηθειών και στις δυο μορφές διαταραχών όπου αναφέρονται συμπτώματα στέρησης όταν αυτές διακόπτονται. Το φαγητό όπως και οι περισσότερες εξαρτησιογόνες ουσίες, επηρεάζουν τα ίδια μονοπάτια του νευρικού συστήματος, το οπιοειδές και το κανναβινοειδές σύστημα.
Τα άτομα που πάσχουν από διατροφικές διαταραχές (ψυχαναγκαστική υπερφαγία, νευρογενής βουλιμία, νευρογενής ανορεξία), περιγράφουν τα συμπτώματα τους στη γλώσσα των εξαρτήσεων, περιγράφοντας για παράδειγμα τους εαυτούς τους ως εθισμένους στο φαγητό ή στη σοκολάτα. Παραπονιούνται ότι αισθάνονται «αγκιστρωμένοι», ότι ανεβαίνουν ψυχολογικά τρώγοντας ή μη τρώγοντας και ότι νιώθουν έντονη στέρηση όταν σταματούν αυτή τη συμπεριφορά.
Αυτό που έχουν οι διατροφικές διαταραχές κοινό με τους εθισμούς είναι ότι οι άνθρωποι λειτουργούν στα κρυφά, επικεντρώνουν τις ζωές τους γύρω από αυτές τις συμπεριφορές. Για παράδειγμα, ένα άτομο με βουλιμία μπορεί να εθιστεί στον εμετό προκειμένου να ανακουφιστεί από το στρες, και πολλά άτομα με ανορεξία να είναι εθισμένα στο τρέξιμο.
Οι άνθρωποι που είναι εξαρτημένοι από τα τρόφιμα θα συνεχίσουν να τρώνε παρά τις αρνητικές συνέπειες, όπως αύξηση του σωματικού βάρους ή καταστροφή σχέσεων (ερωτικές και φιλικές). ‘Όπως οι άνθρωποι που είναι εθισμένοι στα ναρκωτικά ή τα τυχερά παιχνίδια, έτσι και οι άνθρωποι που είναι εθισμένοι στο φαγητό έχουν πρόβλημα στο να σταματήσουν τη συμπεριφορά τους αυτή, ακόμα κι αν θέλουν ή έχουν προσπαθήσει πολλές φορές.

Σημάδια του εθισμού τροφίμων
Ερευνητές στο Κέντρο Rudd Center for Food Science & Policy του Πανεπιστημίου του Yale έχουν σχεδιάσει ένα ερωτηματολόγιο για τον προσδιορισμό των ανθρώπων με εθισμούς στο φαγητό.
Αυτό είναι ένα δείγμα των ερωτήσεων που μπορεί να σε βοηθήσουν να προσδιορίσεις αν έχεις εθισμό στο φαγητό. Ισχύουν τα παρακάτω για σένα;

• Καταλήγετε να τρώτε περισσότερο απ' όσο σχεδιάζατε όταν αρχίζετε να τρώτε συγκεκριμένες τροφές;
• Συνεχίζετε να τρώτε συγκεκριμένες τροφές ακόμη κι αν δεν πεινάτε πλέον;
• Τρώτε μέχρι να νιώσετε δυσφορία;
• Ανησυχείτε επειδή δεν τρώτε συγκεκριμένα είδη τροφών ή ανησυχείτε επειδή έχετε κόψει συγκεκριμένα είδη τροφών;
• Όταν δεν είναι διαθέσιμα συγκεκριμένα είδη τροφών στο σπίτι σας, βγαίνετε για να τα αγοράσετε;     
• Τρώτε ορισμένες τροφές τόσο συχνά ή σε τόσο μεγάλη ποσότητα που αυτό γίνεται εις βάρος της εργασίας σας, του ελεύθερου χρόνου με την οικογένειά σας, ή των ψυχαγωγικών σας δραστηριοτήτων
• Αποφεύγετε επαγγελματικές ή κοινωνικές εκδηλώσεις όπου ορισμένα από τα αγαπημένα σας τρόφιμα είναι διαθέσιμα λόγω του φόβου ότι θα φάτε πολύ
• Έχετε πρόβλημα να λειτουργήσετε αποτελεσματικά στη δουλειά ή στις σπουδές σας λόγω της υπερκατανάλωσης τροφής
• Όταν κόβετε ορισμένα τρόφιμα (με εξαίρεση τα ροφήματα με καφεΐνη), έχετε συμπτώματα όπως: ανησυχία, ταραχή ή άλλα σωματικά συμπτώματα
• Η κατανάλωση τροφίμων προκαλεί προβλήματα, όπως η κατάθλιψη, το άγχος, αυτο-απέχθεια ή ενοχή
• Θέλετε να τρώτε όλο και περισσότερο φαγητό για να μειώσετε τα αρνητικά συναισθήματα ή να αυξήσετε την ευχαρίστηση
• Τρώγοντας το ίδιο ποσό των τροφίμων δεν μειώνετε τα αρνητικά συναισθήματα, ούτε αυξάνετε την ευχαρίστηση όπως παλιά.

Αν απαντήσετε ΝΑΙ σε περισσότερες από 3 ερωτήσεις, θα πρέπει να εξετάσετε την περίπτωση να πάσχετε από εθισμό στις τροφές.

Επιπλέον οι ερευνητές εντόπισαν ορισμένα τρόφιμα που πιθανό να προκαλούν συμπτώματα εξάρτησης και είναι τα εξής:

• Γλυκά, όπως παγωτό, σοκολάτα, ντόνατς, μπισκότα, κέικ και πάστες
• Αμυλώδη τρόφιμα, όπως άσπρο ψωμί, ζυμαρικά και το ρύζι
• Αλμυρά σνακ όπως πατατάκια, κουλούρια και κράκερ
• Λιπαρά τρόφιμα, όπως μπριζόλα, μπέικον, χάμπουργκερ, πίτσα και τηγανητές πατάτες
• Αναψυκτικά

Συμβουλευτείτε έναν πτυχιούχο διαιτολόγο-διατροφολόγο και ψυχολόγο με ειδίκευση στον εθισμό των τροφίμων, έτσι ώστε να σας βοηθήσουν να σπάσετε τον κύκλο της ψυχαναγκαστικής κατανάλωσης τροφίμων.