Η κακή διατροφή πολλές φορές μπορεί να προκαλέσει αδύναμα μαλλιά και τριχόπτωση. Κάθε τρίχα αναπτύσσεται από τον θύλακα της και κάθε θύλακας έχει τον δικό του κύκλο ζωής ο οποίος μπορεί να διαρκεί από ένα έως και τέσσερα χρόνια. Για την ολοκλήρωση του κύκλου ζωής της κάθε τρίχας (αναγένηση-καταγένεση-φαση ηρεμίας) απαιτείται επαρκής πρόσληψη θρεπτικών συστατικών όπως πχ. πρωτεΐνες, μέταλλα, απαραίτητα λιπαρά οξέα. Σε περίπτωση που η διατροφή δεν παρέχει την ανάλογη ποσότητα θρεπτικών συστατικών ή σε περιπτώσεις όπου άλλα προβλήματα υγείας (πχ. παθήσεις του γαστρεντερικού συστήματος, μεταβολικά νοσήματα) δεν επιτρέπουν την επαρκή απορρόφηση τους είναι πιθανό τα μαλλιά να εμφανίσουν στίγματα, να αρχίσουν να αποχρωματίζονται ή και να «πέφτουν».
Στις χώρες με επάρκεια τροφής, αποδεδειγμένη ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών είναι σπάνια και για το λόγο αυτό η χρήση συμπληρωμάτων διατροφής, δεν έχει εκτεταμένα μελετηθεί για το εάν είναι αποτελεσματική στην «θρέψη» της τρίχας. Αποδεδειγμένη φθορά στη υγεία της τρίχας παρατηρείται ύστερα από παρατεταμένη περίοδο ασιτίας ή ανεπαρκή διατροφική πρόσληψη και για χρονικό διάστημα τουλάχιστον τριών μηνών. Από την άλλη, τα τελευταία χρόνια, η ανάλυση της περιεκτικότητας θρεπτικών συστατικών στη τρίχα φαίνεται να αποτελεί δείκτη θρέψης καθώς και δείκτη υγείας των ατόμων.
Έχει για παράδειγμα αποδειχτεί ότι σε άτομα με καρκίνο του στήθους τα επίπεδα ασβεστίου, μαγνησίου, σιδήρου, χαλκού και ψευδαργύρου ήταν χαμηλότερα συγκριτικά με την ομάδα ελέγχου, σε παιδιά με αυτισμό τα επίπεδα λιθίου, φωσφόρου και ιωδίου ήταν μειωμένα συγκριτικά με τα υγιή παιδιά, σε νεφροπαθείς (καπνιστές) τα επίπεδα τοξικών στοιχείων (αλουμίνη, νικέλιο, κοβάλτιο) βρέθηκαν σε υψηλότερη περιεκτικότητα από τους μη καπνιστές ενώ γενικότερα διαφορές ανόργανων στοιχείων παρατηρούνται στα μαλλιά διαβητικών και μη-διαβητικών ασθενών, ατόμων με οστεοαρθρίτιδα και μη και σε πλήθος άλλων παθήσεων.
Σε γενικές γραμμές, τα συστατικά που προκύπτουν με την μεγαλύτερη περιεκτικότητα στο τριχωτό της κεφαλής είναι:
- ο σίδηρος (από 6-36,8mg/kg),
- ο χαλκός (7,2-82,7mg/kg),
- το μαγνήσιο (6-72mg/kg),
- o ψευδάργυρος (64-327mg/kg),
- το ασβέστιο (120-365mg/kg),
- ο φώσφορος (96-299mg/kg)
- και το νάτριο (2-123mg/kg).
Επίσης οι βιταμίνες και τα αμινοξέα είναι πολύ σημαντικά για την ομαλή ανάπτυξη όλων των κυττάρων του οργανισμού μας, συμπεριλαμβανόμενων και των κυττάρων του τριχωτού της κεφαλής και το μεταβολισμό της κερατίνης. Τα μαλλιά αποτελούνται κατά 90% από έναν τύπο πρωτεΐνης που λέγεται κερατίνη. Η κερατίνη δίνει δύναμη, ελαστικότητα και αντοχή στο στέλεχος της τρίχας.
Η βιταμίνη Β5 δίνει ελαστικότητα, δύναμη και λάμψη στα μαλλιά, ενώ παράλληλα βοηθά στην πρόληψη της τριχόπτωσης και στο γκριζάρισμα. Η βιταμίνη Β6 βοηθά στην πρόληψη της πιτυρίδας. Η βιταμίνη Β12, η βιοτίνη (βιταμίνη Β 7 ή βιταμίνη Η), το β-καροτένιο και το φυλλικό οξύ είναι απαραίτητα στην παραγωγή και στη συντήρηση νέων κυττάρων και τριχοθυλακίων και βοηθούν στην πρόληψη της απώλειας των μαλλιών. Τα μειωμένα επίπεδα θειαμίνης (βιταμίνη Β1), ριβοφλαβίνης (βιταμίνη Β2), νιασίνης και παντοθενικού οξέως (βιταμίνη Β5)και μπορούν να συμβάλουν στον υποσιτισμό των κύτταρων του θυλακίου των μαλλιών. Η βιταμίνη C βοηθάει στον σχηματισμό του κολλαγόνου, το οποίο αποτελεί τη βάση του ιστού του τριχοθυλακίου από το οποίο παράγεται και αναπλάθεται η τρίχα. Λειτουργεί επίσης ως αντιοξειδωτικό και μπορεί να συμβάλει στη διατήρηση υγιών κυττάρων στους θύλακες των τριχών και των αιμοφόρων αγγείων. Η βιταμίνη Ε βοηθά να διατηρηθεί η ακεραιότητα των κυτταρικών μεμβρανών των θυλάκων των τριχών.
Από τα αμινοξέα η L-κυστίνη και η L-μεθειονίνη, αποτελούν δομικό λίθο για τη σύνθεση της κερατίνης. Το κύριο χαρακτηριστικό της L- κυστεΐνης είναι ότι περιέχει θείο το οποίο είναι και βασικό συστατικό της τρίχας.
Συνεπώς, ισορροπημένη και μεσογειακή διατροφή εμπλουτισμένη στα παραπάνω θρεπτικά συστατικά θα μπορούσε να συμβάλλει στην καλύτερη και αποτελεσματικότερη «θρέψη» της τρίχας. Για να εμπλουτίσετε το καθημερινό σας πρόγραμμα με σίδηρο, χαλκό, μαγνήσιο συνδυάστε τρόφιμα ζωικής προέλευσης (πχ κρέας ή συκώτι) με πράσινα λαχανικά (πχ σπανάκι) και χυμό λεμονιού. Προσθέστε τουλάχιστον δυο μερίδες γαλακτοκομικών ημερησίως για συμπλήρωση των αναγκών σε ασβέστιο και φώσφορο ενώ οι ξηροί καρποί λόγω της περιεκτικότητας τους σε μαγνήσιο, ψευδάργυρο, χαλκό και απαραίτητα λιπαρά οξέα μπορούν εξίσου να συμβάλλουν στην βελτίωση και ενίσχυση της τρίχας.
Wołowiec P, Michalak I, Chojnacka K, Mikulewicz M. Hair analysis in health assessment. Clinica Chimica Acta 2013; 419: 139–171 Mikulewicz M, Chojnackab K, Gedrangec T, Górecki H. Reference values of elements in human hair: A systematic review. Environmental Toxicology and Pharmacology 2013; 36: 1077–1086. Finner AM. Nutrition and Hair. Deficiencies and Supplements. Dermatologic Clinics 2013; 31: 167–172 Blume-Peytavi, U. at all. Hair Growth and Disorders. Springer-Verlag Berlin Heidelberg. 2008. Goldberg, LJ at all. Nutrition and hair. Clin Dermatol. 2010 Jul-Aug; 28(4):412-9.