Το κεφίρ είναι ένα όξινο και ήπιας αλκοολικής ζύμωσης γαλακτοκομικό προϊόν, πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά και προβιοτικά, το οποίο σχετίζεται με αρκετά οφέλη στην υγεία, όπως για παράδειγμα στην καλή πέψη και υγεία του εντέρου. Υπάρχουν δυο είδη κεφίρ, εκείνο που ζυμώνεται σε νερό με ζάχαρη και εκείνο που ζυμώνεται σε γάλα.
Το κεφίρ θεωρείται μια πιο υγιεινή και ισχυρότερη έκδοση του γιαουρτιού. Στις πρώην σοβιετικές χώρες, πολλοί γιατροί συνιστούσαν την κατανάλωση κεφίρ στους υγιείς ανθρώπους προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος χρόνιων ασθενειών, καθώς επίσης το παρείχαν σε ορισμένους ασθενείς για την κλινική θεραπεία γαστρεντερικών και μεταβολικών νοσημάτων, την υπέρταση, την ισχαιμική καρδιοπάθεια και διαφόρων αλλεργιών. Επιπλέον, οι σπόροι κεφίρ έχουν την ικανότητα να αφομοιώνουν τη χοληστερόλη του γάλακτος. Το κεφίρ είναι κατάλληλο για άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη και τα οποία δεν μπορούν να χωνέψουν σημαντικές ποσότητες λακτόζης που είναι το κυρίαρχο σάκχαρο του γάλακτος.
Το κεφίρ παρασκευάζεται παραδοσιακά με αγελαδινό ή κατσικίσιο γάλα. Αυτό πραγματοποιείται με την προσθήκη «σπόρων» κεφίρ στο γάλα. Βέβαια, δεν είναι σπόροι με τη συμβατική έννοια, αλλά καλλιέργειες ζυμομυκήτων και βακτηρίων γαλακτικού οξέος. Οι κόκκοι ή σπόροι κεφίρ έχουν μια ζελατινώδη υφή, ακανόνιστη μορφή, ποικιλία μεγέθους και είναι αδιάλυτοι στο νερό. Σε φρέσκια μορφή έχουν υπόλευκο χρώμα και μοιάζουν με μικροσκοπικά ποπ κορν ή κουνουπίδι. Σε ξηρή μορφή έχει κίτρινο χρώμα και η ζωτικότητα των κόκκων εξαρτάται από τις συνθήκες ξήρανσης και αποθήκευσης. Στο γάλα, οι κόκκοι διογκώνονται και είναι λευκού χρώματος.
Οι σπόροι κεφίρ περιέχουν ένα υδατοδιαλυτό πολυσακχαρίτη γνωστό ως kefiran, που προσδίδει τη συγκεκριμένη υφή και αίσθηση του στο στόμα. Σύμφωνα με μελέτες, το kefiran, καταστέλλει σημαντικά την αύξηση της πίεσης του αίματος, μειώνει τα επίπεδα της χοληστερόλης του ορού, διατηρεί τη γλυκόζη του αίματος σε χαμηλά επίπεδα και βελτιώνει τα επίπεδα υγρασίας των κοπράνων συμβάλλοντας στην ομαλή λειτουργία του εντέρου και στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας.
Σε ένα χρονικό διάστημα 24 ωρών ή λίγο παραπάνω, οι μικροοργανισμοί των σπόρων κεφίρ πολλαπλασιάζονται και ζυμώνουν τα σάκχαρα του γάλακτος, μετατρέποντάς το σε κεφίρ. Στη συνέχεια, οι κόκκοι απομακρύνονται από το υγρό, και μπορούν να χρησιμοποιηθούν ξανά επαναλαμβάνοντας τη διαδικασία. Έτσι, βασικά, το κεφίρ είναι ένα γαλακτοκομικό ρόφημα, αλλά οι «σπόροι» κεφίρ είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για να παραχθεί αυτό το ρόφημα.
Η σύνθεση του κεφίρ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τύπο του γάλακτος που χρησιμοποιήθηκε στη ζύμωση, συμπεριλαμβανομένης και της συγκέντρωσης της βιταμίνης Β12.
Κατά τη διάρκεια της ζύμωσης, πραγματοποιούνται αρκετές αλλαγές στη σύνθεση των θρεπτικών συστατικών του γάλακτος. Η λακτόζη, η οποία περιέχεται στο γάλα, διασπάται ως επί το πλείστον σε γαλακτικό οξύ (25%) από τα βακτήρια γαλακτικού οξέος, με αποτέλεσμα την αύξηση της οξύτητας του προϊόντος.
Τα προπιονιβακτήρια στη συνέχεια διασπούν ένα μέρος του γαλακτικού οξέος σε προπιονικό οξύ (αυτά τα βακτήρια πραγματοποιούν την ίδια ζύμωση στο ελβετικό τυρί). Άλλες ουσίες που συμβάλλουν στη γεύση του κεφίρ είναι το πυροσταφυλικό οξύ, το οξικό οξύ, το διακετύλιο, η ακετοΐνη, το κιτρικό οξύ, η ακεταλδεϋδη και τα αμινοξέα που προκύπτουν από διάσπαση των πρωτεϊνών.
Η λακτόζη που παραμένει στο κεφίρ μετά τη ζύμωση είναι ελάχιστη και για αυτό το λόγο τα άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη μπορούν να ανεχθούν το κεφίρ, εφόσον υπάρχει υψηλή συγκέντρωση ζωντανών βακτηρίων στο ρόφημα. Παραδοσιακά το κεφίρ ζυμώνεται σε θερμοκρασίες περιβάλλοντος, συνήθως σε διάστημα 24 ωρών ή λίγο παραπάνω, όπως αναφέρθηκε παραπάνω. Η ζύμωση της λακτόζης δίνει στο ρόφημα μια ξινή γεύση παρόμοια με ελαφρύ γιαούρτι.
Κεφίρ ιστορία
Οι σπόροι του κεφίρ προέρχονται από τα βόρεια βουνά του Καυκάσου, ενώ η ονομασία του είναι τουρκικής προελεύσεως. Υπάρχει ένα μύθος στα μέρη από οπού και προέρχεται το κεφίρ, ότι δηλαδή ο Μωάμεθ έδωσε κόκκους κεφίρ στους Ορθόδοξους χριστιανούς και τους έμαθε πώς να φτιάχνουν το κεφίρ. Οι σπόροι κεφίρ θεωρούνταν ως μέρος του πλούτου της οικογένειας και της φυλής του Μωάμεθ. Έτσι, εδώ και αιώνες οι άνθρωποι του βορείου Καυκάσου τιμούσαν το κεφίρ και δεν μοιράζονταν τους μυστικούς τους σπόρους με άλλους λαούς που ερχόντουσαν σε επαφή. Άλλοι λαοί κατά καιρούς είχαν ακούσει παράξενες ιστορίες αυτού του ασυνήθιστου ροφήματος που λεγόταν πως έχει «μαγικές» ιδιότητες. Ο Μάρκο Πόλο (Βενετός έμπορος και εξερευνητής) αναφέρεται στο κεφίρ την περίοδο που ταξίδευε στην Ανατολή. Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου το κεφίρ ξεχάστηκε για αιώνες, μέχρι που ξανά επανήλθε στο προσκήνιο, λόγο της είδησης ότι συμβάλει στη θεραπεία της φυματίωσης, στις εντερικές και στομαχικές διαταραχές. Οι Ρώσοι γιατροί πίστευαν ότι το κεφίρ είναι ευεργετικό για την υγεία και οι πρώτες επιστημονικές μελέτες για το κεφίρ δημοσιεύθηκαν στα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα. Συγκεκριμένα, η πρώτη δημοσίευση για το ρόφημα κεφίρ έγινε από τον Ρώσο γιατρό G. Dzhogin το 1867 και στη συνέχεια ακολούθησαν δεκάδες ακόμα. Στην Ευρώπη το κεφίρ εισήχθη το 1860, ενώ η βαυαρική βιομηχανία το 1936 χρησιμοποιούσε ήδη τους κόκκους κεφίρ για ζύμωση σε ορό γάλακτος. Η μέση ετήσια κατανάλωση κεφίρ στη Πρώην Σοβιετική Ένωση είχε εκτιμηθεί περίπου στα 4,5 κιλά κεφίρ ανά άτομο ετησίως στις αρχές της δεκαετίας του 1980.
Κεφίρ προβιοτικά
Οι σπόροι κεφίρ περιέχουν περίπου 30 στελέχη των βακτηρίων και ζυμομυκήτων, καθιστώντας το μια πολύ πλούσια πηγή σε προβιοτικά και μάλιστα καλύτερο από άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως για παράδειγμα το γιαούρτι.
Τα κοινά βακτηριακά στελέχη που περιέχονται στους σπόρους κεφίρ είναι: Lactobacillus acidophilus, Lactobacillus brevis, Lactobacillus casei, Lactobacillus delbrueckii subsp. Bulgaricus, Lactobacillus delbrueckii subsp. Delbrueckii, Lactobacillus delbrueckii subsp. Lactis, Lactobacillus helveticus, Lactobacillus kefiranofaciens subsp. kefiranofaciens, Lactobacillus kefiri, Lactobacillus paracasei subsp. Paracasei, Lactobacillus plantarum, Lactobacillus rhamnosus, Lactobacillus sake, Lactococcus lactis subsp. Cremoris, Lactococcus lactis subsp. Lactis, Lactococcus lactis, Leuconostoc mesenteroides subsp. Cremoris, Leuconostoc mesenteroides subsp. Dextranicum, Leuconostoc mesenteroides subsp. Mesenteroides, Pseudomonas, Pseudomonas fluorescens, Pseudomonas putida και Streptococcus thermophiles.
Οι κοινοί ζυμομύκητες που περιέχονται στους σπόρους κεφίρ είναι: Candida humilis, Kazachstania unispora, Kazachstania exigua, Kluyveromyces siamensis, Kluyveromyces lactis, Kluyveromyces marxianus, Saccharomyces cerevisiae, Saccharomyces martiniae και Saccharomyces unisporus. Ωστόσο, η θρεπτική σημασία αυτών των στελεχών είναι άγνωστη.
Κεφίρ θρεπτικά συστατικά
Το κεφίρ περιέχει βιταμίνες, μέταλλα και απαραίτητα αμινοξέα που βοηθούν τον οργανισμό στην πρόληψη και αντιμετώπιση ασθενειών. Το κεφίρ είναι πλούσιο σε βιταμίνη Β1, Β12, ασβέστιο, φυλλικό οξύ και βιταμίνη Κ. Είναι καλή πηγή βιοτίνης, μια βιταμίνη του συμπλέγματος Β που βοηθά την αφομοίωση άλλων βιταμινών Β, όπως το φυλλικό οξύ, το παντοθενικό οξύ και τη Β12. Μερικά από τα οφέλη των βιταμινών του συμπλέγματος Β είναι η ρύθμιση των νεφρών, του ήπατος και του νευρικού συστήματος, συμβάλουν στην αντιμετώπιση παθήσεων του δέρματος, ενισχύουν την ενέργεια και βοηθούν στη μακροζωία.
Το κεφίρ παρέχει πρωτεΐνες υψηλής βιολογικής αξίας και που ο οργανισμός τις αφομοιώνει εύκολα. Η τρυπτοφάνη είναι ένα από τα βασικά αμινοξέα που περιέχεται στο κεφίρ και η οποία είναι γνωστή για την χαλαρωτική της επίδραση στο νευρικό σύστημα. Το κεφίρ είναι πολύ καλή πηγή ασβεστίου και μαγνησίου, τα οποία είναι σημαντικά μέταλλα για τα οστά αλλά και για ένα υγιές νευρικό σύστημα. Το κεφίρ είναι επίσης μια καλή πηγή φωσφόρου, το οποίο βοηθά στην αξιοποίηση των υδατανθράκων, των λιπών και των πρωτεϊνών για την ανάπτυξη, τη συντήρηση και την ενέργεια των κυττάρων.
Η χημική σύνθεση του κεφίρ εξαρτάται από την προέλευση και τη σύνθεση των κόκκων κεφίρ και γάλακτος. Τρεις είναι οι ενώσεις που εμφανίζουν αποκλίσεις: το λίπος, το γαλακτικό οξύ και η αλκοόλη.
Η περιεκτικότητα του κεφίρ σε λίπος εξαρτάται από την προέλευση του γάλακτος που χρησιμοποιείται (αγελαδινό, πρόβειο, κατσικίσιο κ.α.) και την επιλογή περιεκτικότητας σε λίπος (πλήρες, μερικώς αποβουτυρωμένο ή αποβουτυρωμένο γάλα). Τα επίπεδα γαλακτικού οξέος κυμαίνονται μεταξύ 0,6 έως 0,9 % ως αποτέλεσμα των διαφορετικών μεθόδων παρασκευής και μικροχλωρίδας που χρησιμοποιούνται. Τέλος, υπάρχουν σημαντικές διαφορές στην περιεκτικότητα του κεφίρ σε αλκοόλη, η οποία κυμαίνεται μεταξύ 0,01% και 1%.
Κεφίρ οφέλη στην υγεία
Πολλοί ερευνητές έχουν μελετήσει τα οφέλη από την κατανάλωση κεφίρ. Επιπλέον, έχει αποδειχτεί, εδώ και περισσότερα από χίλια χρόνια κατανάλωσης, ότι οι σπόροι κεφίρ δεν είναι παθογόνοι. Το κεφίρ χρησιμοποιούταν σε νοσοκομεία και θεραπευτικά ιδρύματα της πρώην Σοβιετικής Ένωσης για αρκετές ασθένειες, όπως μεταβολικές διαταραχές, αθηροσκλήρωση και αλλεργική νόσο. Ακόμη, έχει χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία της φυματίωσης, του καρκίνου και των γαστρεντερικών διαταραχών, σε εποχές που η σύγχρονη ιατρική θεραπεία δεν ήταν διαθέσιμη και έχει επίσης συσχετιστεί με τη μακροζωία των κατοίκων του Καυκάσου, οι οποίοι φτάνουν και ξεπερνούν τα 110 χρόνια!
Η συχνή κατανάλωση κεφίρ μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση των εντερικών διαταραχών, να συμβάλει την κινητικότητα του εντέρου, να μειώσει τα συμπτώματα μετεωρισμού και να δημιουργήσει ένα υγιέστερο πεπτικό σύστημα. Ουσιαστικά, τα προβιοτικά που περιέχονται στο κεφίρ συμβάλουν στην αποκατάσταση της ισορροπίας των φιλικών βακτηρίων στο έντερο. Αυτός είναι ο λόγος που το κεφίρ είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό για πολλές μορφές διάρροιας.
Ορισμένα προβιοτικά που περιέχονται στο κεφίρ πιστεύεται ότι προστατεύουν από διάφορες μολύνσεις. Για παράδειγμα, το προβιοτικό Lactobacillus kefiri, το οποίο περιέχεται μόνο στο κεφίρ, φαίνεται σε μελέτες ότι μπορεί να αναστέλλει την ανάπτυξη διαφόρων επιβλαβών βακτηρίων, όπως η σαλμονέλα, το ελικοβακτήριο του πυλωρού και η Εσερίχια κόλι (E. Coli). Επιπλέον, το Kefiran έχει επίσης αντιβακτηριακές ιδιότητες.
Το κεφίρ το οποίο προέρχεται από γαλακτοκομικά προϊόντα πλήρη σε λιπαρά, δεν είναι μόνο πολύ καλή πηγή ασβεστίου, αλλά και βιταμίνης Κ2. Αυτή η θρεπτική ουσία παίζει σημαντικό ρόλο στο μεταβολισμό του ασβεστίου, και έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο καταγμάτων μέχρι και 81%. Πρόσφατες μελέτες σε ζώα έχουν δείξει ότι το κεφίρ μπορεί να αυξήσει την απορρόφηση του ασβεστίου από τα κύτταρα των οστών. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της οστικής πυκνότητας, η οποία βοηθά στην πρόληψη των καταγμάτων.
Τα προβιοτικά που προέρχονται από ζύμωση γαλακτοκομικών προϊόντων πιστεύεται ότι αναστέλλουν την ανάπτυξη των όγκων μειώνοντας το σχηματισμό των καρκινογόνων ενώσεων και τονώνοντας παράλληλα το ανοσοποιητικό σύστημα. Αυτός ο προστατευτικός ρόλος των προβιοτικών έχει αποδειχθεί σε διάφορες μελέτες δοκιμαστικού σωλήνα. Σε μια μελέτη διαπιστώθηκε ότι το εκχύλισμα κεφίρ μειώνει τον αριθμό των ανθρώπινων κυττάρων καρκίνου του μαστού κατά 56%, σε σύγκριση με το εκχύλισμα γιαουρτιού, το οποίο μειώνει μόνο το 14%.
Αρκετοί άνθρωποι και ειδικά οι ενήλικες, δεν είναι σε θέση ο οργανισμός τους να διασπάσει και να χωνέψει σωστά τη λακτόζη. Αυτή η κατάσταση ονομάζεται δυσανεξία στη λακτόζη. Τα βακτήρια του γαλακτικού οξέος σε τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση όπως τα γαλακτοκομικά προϊόντα (κεφίρ, γιαούρτι κ.α) μετατρέπουν τη λακτόζη σε γαλακτικό οξύ, με αποτέλεσμα αυτά τα τρόφιμα να έχουν πολύ χαμηλότερη περιεκτικότητα σε λακτόζη από το γάλα. Περιέχουν επίσης ένζυμα που μπορούν να βοηθήσουν στην περεταίρω διάσπαση της λακτόζης. Εξαιτίας αυτού, το κεφίρ είναι γενικά καλά ανεκτό από άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη, τουλάχιστον σε σύγκριση με το γάλα. Επίσης, να έχετε κατά νου ότι υπάρχει η δυνατότητα να γίνει το κεφίρ νερού, 100% χωρίς λακτόζη, χρησιμοποιώντας νερό καρύδας, χυμό φρούτων ή κάποιο άλλο μη-γαλακτοκομικό ρευστό προϊόν.
Οι άνθρωποι με ένα υπερευαίσθητο ανοσοποιητικό σύστημα είναι πιο επιρρεπή σε αλλεργίες, οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα όπως το άσθμα. Μελέτες σε ζώα, έδειξαν ότι το κεφίρ καταστέλλει φλεγμονώδεις αποκρίσεις που σχετίζονται με την αλλεργία και το άσθμα. Βέβαια, θα πρέπει να πραγματοποιηθούν περεταίρω έρευνες σε ανθρώπους έτσι ώστε να διερευνηθούν καλύτερα αυτά τα αποτελέσματα.
Κεφίρ αποθήκευση
Αρκετά σημαντικές είναι οι συνθήκες αποθήκευσης των κόκκων κεφίρ. Οι φρέσκοι σπόροι κεφίρ αποθηκεύονται σε αποστειρωμένο νερό ή ορό γάλακτος στο ψυγείο στους 4 °C όπου και χάνουν τη δραστηριότητά τους σε 8-10 ημέρες. Διαφορετικά, ξηραίνονται σε θερμοκρασία δωματίου για 36-48 ώρες και ξαναβρίσκουν τη συνολική δραστηριότητα τους μετά από 2-3 υποκαλλιέργειες σε γάλα, ακόμη και μετά από 12-18 μήνες αποθήκευσης. Τέλος, μπορεί να παραταθεί η διάρκεια ζωής των σπόρων κεφίρ με λυοφιλοποίηση ή κατάψυξη.
Κατά την αποθήκευση των κόκκων κεφίρ σε χαμηλή θερμοκρασία (2-4 °C έως 6-8 °C) οι αλλαγές στη μικροχλωρίδα είναι αργές. Μετά από 7 ημέρες συντήρησης, η σύνθεσή τους δεν είναι πολύ διαφοροποιημένη. Αντίθετα, η αποθήκευση στους 18-20 °C οδηγεί σε έντονες μεταβολές.
Δεδομένου ότι η ποιότητα του κεφίρ συνδέεται με τα επίπεδα του γαλακτικού οξέος και της αλκοόλης, οι αντίστοιχες ζυμώσεις πρέπει να είναι σε ισορροπία. Αυτό εξασφαλίζεται με την επιλογή της κατάλληλης θερμοκρασίας επώασης. Η γαλακτική ζύμωση ευνοείται σε υψηλές θερμοκρασίες (26 °C -35 °C), σε αντίθεση με την αλκοολική ζύμωση, που ευνοείται σε χαμηλές θερμοκρασίες (5 °C -15°C). Ως εκ τούτου, οι θερμοκρασίες μεταξύ 18 °C και 20 °C είναι ιδανικές για την επιθυμητή ισορροπία.
Τα στοιχεία σχετικά με τα επίπεδα βιταμινών στο κεφίρ δεν είναι πολλά. Έχει διαπιστωθεί ότι οι βιταμίνες Β6, Β12 είναι μειωμένες κατά 15% σε σχέση με το νωπό γάλα, ενώ το φυλλικό οξύ αυξημένο κατά 40% κατά την πρώτη ημέρα ζύμωσης και κατά 25% μετά από μερικές ημέρες. Σε γενικές γραμμές, η τελική περιεκτικότητα σε βιταμίνες εξαρτάται από την μικροβιακή δράση και προκύπτει από την ισορροπία μεταξύ παραγωγής και κατανάλωσης από τους μικροοργανισμούς του προϊόντος.
Κεφίρ παρασκευή στο σπίτι
Το κεφίρ μπορείτε να το βρείτε σαν έτοιμο ρόφημα στα σουπερμάρκετ και στα καταστήματα με βιολογικά προϊόντα. Οι σπόροι κεφίρ δεν είναι εύκολο να βρεθούν στην αγορά σε φρέσκια ή ξηρή μορφή και συνήθως δίνονται από χέρι σε χέρι. Η διαδικασία καλλιέργειας κεφίρ είναι πολύ απλή:
- Βάλτε 1-2 κουταλιές της σούπας κόκκους κεφίρ σε ένα μέτριο αεροστεγές βάζο. Όσο περισσότερους χρησιμοποιείτε, τόσο πιο γρήγορα θα έχετε το ρόφημα κεφίρ.
- Προσθέστε περίπου 2 φλιτζάνια φρέσκο γάλα (πλήρες ή ελαφρύ) κατά προτίμηση βιολογικό και σφραγίστε το βάζο.
- Μπορείτε να προσθέσετε κάποια κρέμα γάλακτος πλήρη σε λιπαρά αν θέλετε το κεφίρ να είναι παχύτερο.
- Αφήστε το για 12-36 ώρες, σε θερμοκρασία δωματίου. Αυτό ήταν.
- Μόλις αρχίσει να πήζει, είναι έτοιμο. Όσο λιγότερο το αφήσετε να ζυμωθεί, τόσο πιο αραιό και λιγότερο ξινό είναι το κεφίρ.
- Στη συνέχεια, μπορείτε απαλά να διαχωρίσετε τους σπόρους κεφίρ από το υγρό χρησιμοποιώντας ένα πλαστικό ή γυάλινο μπολ ή μπουκάλι, ένα σουρωτήρι πλαστικό ή σίτα πλαστική και ένα πλαστικό κουτάλι.
- Με το πλαστικό κουτάλι, ανακατεύετε και πιέζετε απαλά, μέχρι να περάσει όλο το υγρό στο μπολ και να μείνουν στο σουρωτήρι μόνο οι σπόροι κεφίρ.
- Ξεπλένετε καλά τους σπόρους κεφίρ με νερό έτσι όπως είναι μέσα στο σουρωτήρι, τα στραγγίζετε απαλά πιέζοντας τα με πλαστικό κουτάλι.
- Καθαρίζετε με νερό και σαπούνι το βάζο που είχατε το κεφίρ.
- Προσθέτετε τους σπόρους κεφίρ μέσα και συμπληρώνετε το βάζο με γάλα και η διαδικασία ξεκινά πάλι από την αρχή.
- Νόστιμο, θρεπτικό και ιδιαίτερα υγιεινό ρόφημα κεφίρ.
Υλικά χρήσης ή μη στο κεφίρ είναι:
- Γυαλί: το γυαλί είναι η καλύτερη επιλογή για την παρασκευή του κεφίρ. Αυτό ισχύει διότι δεν αντιδρά με την οξύτητα του κεφίρ, δεν περιέχει χημικές ουσίες και είναι οικονομική επιλογή.
- Πλαστικό: αν και τεχνικά πλαστικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παρασκευή του κεφίρ, δεν το συνιστούμε για διάφορους λόγους. Κατ 'αρχάς, το πλαστικό μπορεί να γρατζουνιστεί εύκολα και να φιλοξενήσει ξένα βακτήρια. Δεύτερον, το πλαστικό (ακόμη και καλής ποιότητας τρόφιμων) περιέχει συχνά ανεπιθύμητες χημικές ουσίες που μπορεί να είναι επιβλαβή για τους σπόρους κεφίρ. Το πλαστικό κουτάλι και το σουρωτήρι με πλαστικό πλέγμα είναι ιδανικά και μπορούν να χρησιμοποιηθούν στην επεξεργασία του κεφίρ, όχι όμως στην αποθήκευση και παρασκευή του.
- Πορσελάνη: ενδείκνυται για την παρασκευή κεφίρ.
- Κεραμικό: ενδείκνυται για την παρασκευή κεφίρ.
- Κρύσταλλο: δεν ενδείκνυται για την παρασκευή κεφίρ διότι περιέχει μόλυβδο.
- Μέταλλο: το μέταλλο δεν ενδείκνυται για την παρασκευή κεφίρ διότι είναι επιζήμιο για τους σπόρους, ειδικά σε περίπτωση αποθήκευσης.
Το κεφίρ μπορεί να χρησιμοποιηθεί αντί για βουτυρόγαλα, γιαούρτι ή τυρί κρέμα. Επιπλέον, μπορεί να χρησιμοποιηθεί:
- Σε smoothies ή milkshakes
- Σε μαρινάδες για κρέας ή πουλερικά
- Σε συνδυασμό με φρούτα φρέσκα ή αποξηραμένα ή χυμό
- Σε σούπες κρύες ή ζεστές
- Σε συνταγές παγωτού
- Σε συνδυασμό με δημητριακά
- Αντί για μαγιά στο ψωμί
- Σε σάλτσες σαλάτας ή ζυμαρικών
Δώστε άρωμα και γεύση στο κεφίρ. Ανακατέψτε το κεφίρ με φρέσκα φρούτα, σε αναλογία, δύο φλιτζάνια κεφίρ με 1/2 φλιτζάνι φρέσκα ή κατεψυγμένα φρούτα όπως φράουλες, κεράσια, ροδάκινα, βατόμουρα κ.α.. Προσθέστε λίγο εκχύλισμα βανίλιας και γλυκαντική ουσία εάν το επιθυμείτε. Φτιάξτε κεφίρ με κανέλα και μέλι. Απλά πασπαλίστε το κεφίρ με λίγη κανέλα, προσθέστε λίγο μέλι και απολαύστε το.
Κεφίρ παρενέργειες
Το κεφίρ είναι ασφαλές για τους περισσότερους ενήλικες, όταν λαμβάνεται από το στόμα για διάστημα έως 6 μηνών.
Το κεφίρ μπορεί να προκαλέσει εντερικές κράμπες και δυσκοιλιότητα, ειδικά όταν ξεκινάει η χρήση του.
Το κεφίρ είναι ασφαλές για παιδιά ηλικίας μεταξύ 1 και 5 ετών, όταν λαμβάνεται από το στόμα για διάστημα έως 10 ημέρες.
Δεν υπάρχουν αρκετές αξιόπιστες πληροφορίες σχετικά με την ασφάλεια της λήψης κεφίρ στην εγκυμοσύνη ή το θηλασμό. Για μεγαλύτερη ασφάλεια καλό είναι να αποφεύγεται η χρήση του κατά την εγκυμοσύνη και το θηλασμό.
Το κεφίρ περιέχει ενεργά βακτηρία και ζυμομύκητες. Υπάρχει κάποια ανησυχία ότι τα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα (HIV, AIDS) μπορεί να είναι πιθανότερο να αναπτύξουν λοιμώξεις από αυτά τα βακτήρια ή τους ζυμομύκητες.
Κεφίρ αλληλεπιδράσεις με φάρμακα
Τα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα αλληλοεπιδρούν με το κεφίρ. Αυτά είναι η αζαθειοπρίνη (Imuran), basiliximab (Simulect), κυκλοσπορίνη (Neoral, Sandimmune), δακλιζουμάμπη (Zenapax), muromonab-CD3 (ΟΚΤ3, Orthoclone ΟΚΤ3), μυκοφαινολική (CellCept), tacrolimus (FK506, Prograf ), σιρόλιμους (Rapamune), πρεδνιζόνη (Deltasone, Orasone), κορτικοστεροειδή (γλυκοκορτικοειδή), και άλλα.
Ένα φλιτζάνι (240 γρ.) κεφίρ ρόφημα (από αγελαδινό γάλα 1,5% λιπαρά) περιέχει:
Maeda H, Zhu X, Omura K, Suzuki S, Kitamura S (2004). "Effects of an exopolysaccharide (kefiran) on lipids, blood pressure, blood glucose, and constipation". BioFactors 22 (1–4): 197–200. Oliveira Leite AM, Miguel MA, Peixoto RS, Rosado AS, Silva JT, Paschoalin VMI (October 2013). "Microbiological, technological and therapeutic properties of kefir: a natural probiotic beverage". Braz J Microbiol 44 (2): 341–9. Altay F, Karbancıoglu-Güler F, Daskaya-Dikmen C, Heperkan D (October 2013). "A review on traditional Turkish fermented non-alcoholic beverages: microbiota, fermentation process and quality characteristics". Int J Food Microbiol 167 (1): 44–56. Prescott; Harley; Klein. Microbiology (7th ed.). London: McGraw–Hill. p. 1040 Handbook of Fermented Functional foods. 2nd Ed. Edward R. Farnsworth, Editor. CRC Press, 2008. Farnworth, Edward R. (2005). "Kefir a complex probiotic". Food Science & Technology Bulletin: Functional Foods 2 (1): 1–17. Kowsikowski, F. and Mistry, V. (1997). Cheese and Fermented Milk Foods, 3rd ed, vol. I. F. V. Kowsikowski, Westport, Conn. Zourari, A. and E. M. Anifantakis, 1988. Le kéfir: Caractères physicochimiques, microbiologiques et nutritionnels. Technologie de production. Une revue. Lait, 68: 373-392. Hsi-Chia Chen, Sheng-Yao Wang, Ming-Ju Chen. Microbiological study of lactic acid bacteria in kefir grains by culture-dependent and culture-independent methods. 29 January 2008. Zhou Jianzhong, Liu Xiaoli, Jiang Hanhu, Dong Mingsheng. Analysis of the microflora in Tibetan kefir grains using denaturing gradient gel electrophoresis. 3 May 2009. Farnworth, E.R., 1999. Kefir: from folklore to regulatory approval. J. Nutra. Funct. Med. Foods 1, 57–68. Farnworth, E.R., 2006. Kefir-a complex probiotic. Food Sci. Technol. Bull.: Funct. Foods 2, 1-17. Farnworth, E.R., Mainville, I., 2003. Kefir: a fermented milk product. In: Farnworth, E.R. (Ed.), Handbook of Fermented Functional Foods. CRC Press, Boca Raton, FL, pp. 77–112. St-Onge, M.P., Farnworth, E.R., Savard, T., Chabot, D., Mafu, A., Jones, P.J., 2002. Kefir consumption does not alter plasma lipid levels or cholesterol fractional synthesis rates relative to milk in hyperlipidemic men: a randomized controlled trial. BMC Complement. Altern. Med. 2, 1–7. Vujicic, I.F., Vulic, M. and Könyves, T. 1992. Assimilation of cholesterol in milk by kefir cultures. Biotechnol. Lett. 14, 847–850. Analy Machado de Oliveira Leite, Marco Antonio Lemos Miguel, Raquel Silva Peixoto, Alexandre Soares Rosado, Joab Trajano Silva, and Vania Margaret Flosi Paschoalin. Microbiological, technological and therapeutic properties of kefir: a natural probiotic beverage. Braz J Microbiol. 2013; 44(2): 341–349. Paula Carasi, Mariángeles Díaz, Silvia M. Racedo, Graciela De Antoni, María C. Urdaci, and María de los Angeles Serradell. Safety Characterization and Antimicrobial Properties of Kefir-Isolated Lactobacillus kefiri. Biomed Res Int. 2014; 2014: 208974. Rong Zhu, Kan Chen, Yuan-Yuan Zheng, Hua-Wei Zhang, Jun-Shan Wang, Yu-Jing Xia, Wei-Qi Dai, Fan Wang, Miao Shen, Ping Cheng, Yan Zhang, Cheng-Fen Wang, Jing Yang, Jing-Jing Li, Jie Lu, Ying-Qun Zhou, and Chuan-Yong Guo. Meta-analysis of the efficacy of probiotics in Helicobacter pylori eradication therapy. World J Gastroenterol. 2014 Dec 21; 20(47): 18013–18021. Rodrigues KL1, Caputo LR, Carvalho JC, Evangelista J, Schneedorf JM. Antimicrobial and healing activity of kefir and kefiran extract. Int J Antimicrob Agents. 2005 May;25(5):404-8. M. H. J. Knapen, N. E. Drummen, E. Smit, C. Vermeer, E. Theuwissen. Three-year low-dose menaquinone-7 supplementation helps decrease bone loss in healthy postmenopausal women. September 2013, Volume 24, Issue 9, pp 2499-2507. Cockayne S, Adamson J, Lanham-New S, Shearer MJ, Gilbody S, Torgerson DJ. Vitamin K and the prevention of fractures: systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Arch Intern Med. 2006 Jun 26;166(12):1256-61. Chen C, Chan HM, Kubow S. Kefir extracts suppress in vitro proliferation of estrogen-dependent human breast cancer cells but not normal mammary epithelial cells. J Med Food. 2007 Sep;10(3):416-22. Maalouf K, Baydoun E, Rizk S. Kefir induces cell-cycle arrest and apoptosis in HTLV-1-negative malignant T-lymphocytes. Cancer Manag Res. 2011 Feb 14;3:39-47. Khoury N, El-Hayek S, Tarras O, El-Sabban M, El-Sibai M, Rizk S. Kefir exhibits anti‑proliferative and pro‑apoptotic effects on colon adenocarcinoma cells with no significant effects on cell migration and invasion. Int J Oncol. 2014 Nov;45(5):2117-27. Chen HL, Tung YT, Chuang CH, Tu MY, Tsai TC, Chang SY, Chen CM. Kefir improves bone mass and microarchitecture in an ovariectomized rat model of postmenopausal osteoporosis. Osteoporos Int. 2015 Feb;26(2):589-99. Kwon OK, Ahn KS, Lee MY, Kim SY, Park BY, Kim MK, Lee IY, Oh SR, Lee HK. Inhibitory effect of kefiran on ovalbumin-induced lung inflammation in a murine model of asthma. Arch Pharm Res. 2008 Dec;31(12):1590-6. Lee MY, Ahn KS, Kwon OK, Kim MJ, Kim MK, Lee IY, Oh SR, Lee HK. Anti-inflammatory and anti-allergic effects of kefir in a mouse asthma model. Immunobiology. 2007;212(8):647-54. Hertzler SR, Clancy SM. Kefir improves lactose digestion and tolerance in adults with lactose maldigestion. J Am Diet Assoc. 2003 May;103(5):582-7. Athanasiadis, I., Boskou, D., Kanellaki, M., and Koutinas, A. A. Low-temperature alcoholic fermentation by delignified cellulosic material supported cells of kefir yeast. J.Agric.Food Chem. 1999;47(10):4474-4477. View abstract. Barfod, G. [Emergency admission for suspected cancer of the colon of a patient suffering from diarrhea due to Kefir]. Ugeskr.Laeger 2-6-1984;146(6):433. View abstract. Ebringer, L., Ferencik, M., and Krajcovic, J. Beneficial health effects of milk and fermented dairy products--review. Folia Microbiol.(Praha) 2008;53(5):378-394. View abstract. Figler, M., Mozsik, G., Schaffer, B., Gasztonyi, B., Acs, P., Szili, B., Rab, R., and Szakaly, S. Effect of special Hungarian probiotic kefir on faecal microflora. World J Gastroenterol. 2-21-2006;12(7):1129-1132. View abstract. Forssen, K. M., Jagerstad, M. I., Wigertz, K., and Witthoft, C. M. Folates and dairy products: a critical update. J Am Coll.Nutr. 2000;19(2 Suppl):100S-110S. View abstract. Gulmez, M. and Guven, A. Survival of Escherichia coli O157:H7, Listeria monocytogenes 4b and Yersinia enterocolitica O3 in different yogurt and kefir combinations as prefermentation contaminant. J.Appl.Microbiol. 2003;95(3):631-636. View abstract. Hertzler, S. R. and Clancy, S. M. Kefir improves lactose digestion and tolerance in adults with lactose maldigestion. J.Am.Diet.Assoc. 2003;103(5):582-587. View abstract. Osada, K., Nagira, K., Teruya, K., Tachibana, H., Shirahata, S., and Murakami, H. Enhancement of interferon-beta production with sphingomyelin from fermented milk. Biotherapy 1993;7(2):115-123. View abstract. Rabl, W., Liniger, B., Sutter, K., and Sigrist, T. [Ethanol content of Kefir water]. Blutalkohol 1994;31(2):76-79. View abstract. Santos, A., San Mauro, M., Sanchez, A., Torres, J. M., and Marquina, D. The antimicrobial properties of different strains of Lactobacillus spp. isolated from kefir. Syst.Appl.Microbiol. 2003;26(3):434-437. View abstract. Topuz, E., Derin, D., Can, G., Kurklu, E., Cinar, S., Aykan, F., Cevikbas, A., Disci, R., Durna, Z., Sakar, B., Saglam, S., Tanyeri, H., Deniz, G., Gurer, U., Tas, F., Guney, N., and Aydiner, A. Effect of oral administration of kefir on serum proinflammatory cytokines on 5-FU induced oral mucositis in patients with colorectal cancer. Invest New Drugs 2008;26(6):567-572. View abstract. Agerbaek M, Gerdes LU, Richelsen B. Hypocholesterolaemic effect of a new fermented milk product in healthy middle-aged men. Eur J Clin Nutr 1995;49:346-52. View abstract. Alm L. Effect of fermentation on lactose, glucose, and galactose content in milk and suitability of fermented milk products for lactose intolerant individuals. J Dairy Sci 1982;65:346-52. View abstract. De Vrese M, Keller B, Barth CA. Enhancement of intestinal hydrolysis of lactose by microbial beta-galactosidase (EC 3.2.1.23) of kefir. Br J Nutr 1992;67:67-75. View abstract. Marquina D, Santos A, Corpas I, et al. Dietary influence of kefir on microbial activities in the mouse bowel. Lett Appl Microbiol 2002;35:136-40. View abstract. Merenstein DJ, Foster J, D'Amico F. A randomized clinical trial measuring the influence of kefir on antibiotic-associated diarrhea. Arch Pediatr Adolesc Med 2009;163:750-4. View abstract. Murofushi M, Mizuguchi J, Aibara K, Matuhasi T. Immunopotentiative effect of polysaccharide from kefir grain, KGF-C, administered orally in mice. Immunopharmacology 1986;12:29-35. View abstract. Murofushi M, Shiomi M, Aibara K. Effect of orally administered polysaccharide from kefir grain on delayed-type hypersensitivity and tumor growth in mice. Jpn J Med Sci Biol 1983;36:49-53. View abstract. Richelsen B, Kristensen K, Pedersen SB. Long-term (6 months) effect of a new fermented milk product on the level of plasma lipoproteins--a placebo-controlled and double blind study (abstract). Eur J Clin Nutr 1996;50:811-5. View abstract. Rimada PS, Abraham AG. Polysaccharide production by kefir grains during whey fermentation. J Dairy Res 2001;68:653-61. View abstract. Schaafsma G, Meuling WJ, van Dokkum W, Bouley C. Effects of a milk product, fermented by Lactobacillus acidophilus and with fructo-oligosaccharides added, on blood lipids in male volunteers. Eur J Clin Nutr 1998;52:436-40. View abstract. Schaafsma G, Meuling WJ, van Dokkum W, Bouley C. Effects of a milk product, fermented by Lactobacillus acidophilus and with fructo-oligosaccharides added, on blood lipids in male volunteers. Eur J Clin Nutr 1998;52:436-40. View abstract. Shiomi M, Sasaki K, Murofushi M, Aibara K. Antitumor activity in mice of orally administered polysaccharide from Kefir grain. Jpn J Med Sci Biol 1982;35:75-80. View abstract. Simova E, Beshkova D, Angelov A, et al. Lactic acid bacteria and yeasts in kefir grains and kefir made from them. J Ind Microbiol Biotechnol 2002;28:1-6. View abstract. St-Onge MP, Farnworth ER, Savard T, et al. Kefir consumption does not alter plasma lipid levels or cholesterol fractional synthesis rates relative to milk in hyperlipidemic men: a randomized controlled trial [ISRCTN10820810]. BMC Complement Altern Med 2002;2:1. View abstract. Thoreux K, Schmucker DL. Kefir milk enhances intestinal immunity in young but not old rats. J Nutr 2001;131:807-12. View abstract.