Το μήλο είναι ένα φρούτο με ευεργετικές ιδιότητες και μεγάλη θρεπτική αξία, ιδιαίτερα αντιοξειδωτικών ουσιών. Κάποτε τα μήλα θεωρούνταν τα πιο θρεπτικά φρούτα, γι’ αυτό επικράτησε η ρήση «ένα μήλο την ημέρα το γιατρό τον κάνει πέρα». Στην πραγματικότητα, όμως, τα μήλα έχουν λιγότερες βιταμίνες από πολλά άλλα φρούτα, αν και περιέχουν βιταμίνες C και Α, αλλά έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε πηκτίνη και φυτικές ίνες. Ένα μήλο έχει 52 θερμίδες ανά 100γρ.
Υπάρχουν πάρα πολλές ποικιλίες μήλων, οι περισσότερες από τις οποίες εντάσσονται σε κάποιες γενικές κατηγορίες.
Τα μήλα, ωστόσο, είναι από τα πιο δημοφιλή, αφού τρώγονται με τη φλούδα ως σνακ οποιαδήποτε ώρα της μέρας, ενώ παράλληλα είναι ιδανικά σε ζεστές ή κρύες πουτίγκες και σε άλλα επιδόρπια. Αν και υπάρχουν χιλιάδες ποικιλίες μήλων στον κόσμο, η δυνατότητα επιλογής και αγοράς χρόνο με το χρόνο όλο και περιορίζεται. Παρ' όλ' αυτά, επειδή τα μήλα σήμερα καλλιεργούνται σε όλες τις χώρες του κόσμου, ορισμένες ποικιλίες υπάρχουν πάντα στην αγορά. Βέβαια, δεν μπορεί να συγκριθούν με τα φρέσκα μήλα του περιβολιού.
Τα μήλα έχουν πολλά σχήματα και μεγέθη, από τα πολύ μικρά, σχεδόν σε μέγεθος κερασιού, ξινόμηλα μέχρι τα τεράστια Howgate Wonder, ιδανικά και για μαγείρεμα, τα Reverend W. Wilkes και τα Knobby Russet με το απίστευτο σχήμα που θυμίζει Βάτραχο. Υπάρχουν μήλα στρογγυλά, οβάλ ή ακόμα και με γωνίες γύρω από τον κάλυκα, όπως τα Catshead, που το σχήμα τους θυμίζει πρόσωπο γάτας του Σιάμ. Τα χρώματα ποικίλλουν από λαμπερό κόκκινο μέχρι έντονο πράσινο ή κίτρινο και από αχνό κρεμ μέχρι χρυσό, ενώ η φλούδα μπορεί να είναι πολύ λεπτή ή υπερβολικά χοντρή. Τέλος, η γεύση και η υφή των μήλων μπορεί να κυμαίνεται από ξινή και τραγανή μέχρι γλυκιά και μαλακιά.
Ιστορία του μήλου
Τα μήλα είναι γνωστά από τους προϊστορικούς χρόνους, όταν υπήρχαν μόνο τα άγρια ξινόμηλα. Η μηλιά προήλθε αρχικά από την Ανατολική Ευρώπη και την Νοτιοδυτική Ασία, και εξαπλώθηκε στις πιο εύκρατες περιοχές. Οι Ρωμαίοι λάτρευαν τα μήλα και ήταν οι πρώτοι που τα καλλιέργησαν. Από τον 1o αιώνα μ.Χ., μάλιστα, καλλιεργούσαν τουλάχιστον 12 διαφορετικές ποικιλίες σε ολόκληρη την ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Το μήλο ανέκαθεν περιβαλλόταν από μύθους και έφερε ένα σύνθετο συμβολισμό. Στην Παλαιά Διαθήκη, ο Αδάμ έφαγε το μήλο από το Δέντρο της Γνώσης και εκδιώχθηκε από τον Παράδεισο. Για τους αρχαίους Έλληνες και τους Ρωμαίους, τα μήλα ήταν αφροδισιακά, ενώ για τους Κέλτες τα ξινόμηλα ήταν σύμβολο γονιμότητας. Το μήλο διατηρεί τη συμβολική αξία του και κατά το Μεσαίωνα, ενώ στις μέρες μας αυτή αποτυπώνεται σε κάθε λογής έθιμα και παιχνίδια.
Ο διάσημος καλλιεργητής μήλων του 19ου αιώνα, Άγγλος Τόμας Λάξτον, διασταύρωσε εκατοντάδες ποικιλίες μήλων, πολλές από τις οποίες υπάρχουν και σήμερα και φέρουν το όνομά του.
Οι Pilgrim Fathers εισήγαγαν τα μήλα στο Νέο Κόσμο, φυτεύοντας σπόρους που είχαν φέρει μαζί τους από την Αγγλία. Έγιναν, μάλιστα, τόσο δημοφιλή, ώστε το 18ο αιώνα ο Τζον Τσάπμαν καλλιέργησε περιβόλια με μηλιές σε έκταση 10.000 τετραγωνικών μιλίων στη Β. Αμερική, χρησιμοποιώντας σπόρους μήλου που είχαν πεταχτεί από εργοστάσια παραγωγής μηλίτη.
Ένα χρόνο αργότερα, η καλλιέργεια της μηλιάς εξαπλώθηκε και στην Αυστραλία, όταν η Σαμάνθα Σμιθ φύτεψε τα πρώτα Grammy Smith στον κήπο της στο Σίδνεϋ.
Οφέλη για την υγεία
| ||
Επιλογή, Συντήρηση, Χρήση
Πως διαλέγω καλό μήλο
Διαλέγετε πάντα μήλα που δεν είναι χτυπημένα. Αν είναι δυνατό, μυρίστε τα φρούτα για να δοκιμάσετε το άρωμά τους, και πιέστε τα ελαφρώς για να σιγουρευτείτε ότι είναι σφιχτή η σάρκα τους. Μην ξεγελιέστε από το χρώμα της φλούδας των μήλων. Συχνά, κάποια κατακόκκινα, γυαλιστερά μήλα αποδεικνύονται άνοστα στη γεύση και μαλακά στην υφή. Τα Red και τα Golden Delicious είναι από τα πιο γλυκά μήλα, τα Braeburn και τα Fuji μήλα είναι ελαφρώς ξινά, ενώ τα Gravenstein, τα Pippin, και τα Granny Smith μήλα είναι το πιο ξινά, αλλά διατηρούν την υφή τους καλύτερα κατά τη διάρκεια του μαγειρέματος.
Κανονικά η εποχή του μήλου είναι το φθινόπωρο και ο χειμώνας, αλλά το βρίσκουμε πάντα στην αγορά, προερχόμενο είτε από χώρες του νότιου ημισφαίριου είτε από ψυγεία στα οποία έχουν διατηρηθεί σε ειδικές συνθήκες για αρκετούς μήνες. Υπάρχουν ακόμα και καλοκαιρινές ποικιλίες μήλων στο εξωτερικό, που ωριμάζουν κυρίως τον Ιούλιο. Τα Ελληνικά μήλα αποτελούν κυρίως τα φιρικιά και τα delicious πιλαφά. Τα μήλα τα εισάγουμε από διάφορες χώρες. Τα πρώτα έρχονται από την Ιταλία (κόκκινα, κίτρινα και πράσινα) στις αρχές του χειμώνα. Από το Φεβρουάριο και μετά εισάγουμε από την Αμερική (κόκκινα και κίτρινα) και από τον Απρίλιο και μέχρι το καλοκαίρι από τη Χιλή (κόκκινα και πράσινα). Μήλα όμως εισάγουμε και από την Τουρκία και σπανιότερα από τη Γαλλία.
Πως να το συντηρείτε
Τα μήλα συνεχίζουν να ωριμάζουν και αφού κοπούν, γι' αυτό και μπορεί ν' αλλοιωθεί το χρώμα τους και η υφή τους. Για μικρό χρονικό διάστημα τα μήλα διατηρούνται στο ψυγείο σε ανοιχτή σακούλα. Για να διατηρήσετε μήλα δικής σας παραγωγής, καλύτερα να τα τυλίξετε ένα-ένα σε εφημερίδα και να τα τοποθετήσετε σε μία στρώση πάνω σε δίσκο. Φυλάξτε τα σε δροσερό, ξηρό και σκοτεινό μέρος και ελέγχετε κάθε τόσο μήπως κάποιο έχει χαλάσει. Ένα χαλασμένο φρούτο μπορεί να κάνει ζημιά και στα υπόλοιπα, γι' αυτό και πρέπει ν' απομακρύνεται αμέσως. Η αποθήκευση του μήλου στη συντήρηση του ψυγείου (2-4 °C) βοηθάει στην ελαχιστοποίηση της απώλειας των θρεπτικών ουσιών.
Προτεινόμενος τρόπος κατανάλωσης
Η φλούδα του μήλου είναι ασυνήθιστα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, για αυτό ακόμη και αν η συνταγή που έχετε επιλέξει απαιτεί την αφαίρεση της φλούδα του μήλου, αφήνοντας την θα προσλάβετε τα μοναδικά οφέλη που διαθέτουν. Στην ιδανική περίπτωση, βέβαια, επιλέξτε βιολογικά μήλα για να αποφύγετε τα προβλήματα που σχετίζονται με τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων και άλλων μορφών ρύπανσης στη φλούδα. Εάν δεν μπορείτε να αποκτήσετε βιολογικά μήλα, και είστε πρόθυμοι να δεχτείτε κάποια συγκέντρωση φυτοφάρμακων με την κατανάλωση της φλούδας του μήλου, φροντίστε τουλάχιστον να ξεπλύνετε με άφθονο νερό όλο το μήλο κάτω από τρεχούμενο καθαρό νερό, ενώ παράλληλα τρίβετε απαλά τη φλούδα με μια φυσική βούρτσα για 10-15 δευτερόλεπτα.
Για την αποφυγή του μαυρίσματος του μήλου όταν το κόβετε σε φέτες για μια συνταγή, προσθέστε τις σε ένα μπολ με κρύο νερό στο οποίο να περιέχει μια κουταλιά της σούπας χυμό λεμονιού. Για μελλοντική χρήση σε συνταγές, τοποθετήστε τις φέτες μήλου στην κατάψυξη, αφού προηγουμένως τις έχετε φυλάξει καλά σε πλαστικές σακούλες ή δοχεία.
Τα μήλα τρώγονται ωμά ή μαγειρεμένα ή σε γλυκά. Μπορείτε να προσθέσετε φέτες μήλου στη φρουτοσαλάτα ή στις πράσινες σαλάτες λαχανικών. Μπορείτε να τρίψετε μήλο και να το συνδυάσετε με λάχανο. Μπαίνουν σε smoothies ή κομμένα σε κύβους στο γιαούρτι. Μπορείτε να φτιάξετε μηλόπιτα ή τάρτα μήλου. Ο χυμός μήλου, ο μηλίτης και το μπράντι με μήλα, όπως το Calνados, είναι τα πιο γνωστά ποτά που φτιάχνονται από μήλο.
Ένα μέτριο μήλο με τη φλούδα 182 γρ. περιέχει:
Bazzano LA, He J, Ogden LG, Loria CM, Whelton PK. Dietary fiber intake and reduced risk of coronary heart disease in US men and women: the National Health and Nutrition Examination Survey I Epidemiologic Follow-up Study. Arch Intern Med. 2003 Sep 8;163(16):1897-904. 2003. Boyer J and Liu RH. Apple phytochemicals and their health benefits. Nutr J . 2004 May 12;3(1):5. 2004. Cho E, Seddon JM, Rosner B, Willett WC, Hankinson SE. Prospective study of intake of fruits, vegetables, vitamins, and carotenoids and risk of age-related maculopathy. Arch Ophthalmol. 2004 Jun;122(6):883-92. 2004. Cutler GJ, Nettleton JA, Ross JA et al. Dietary flavonoid intake and risk of cancer in postmenopausal women: The Iowa Women's Health Study. Int J Cancer. 2008 August 1; 123(3): 664–671. 2008. Dai Q, Borenstein AR, Wu Y, Jackson JC, Larson EB. Fruit and vegetable juices and Alzheimer's disease: the Kame Project. Am J Med . 2006 Sep;119(9):751-9. 2006. Hanhineva K, Törrönen R, Bondia-Pons I et al. Impact of Dietary Polyphenols on Carbohydrate Metabolism. Int J Mol Sci. 2010; 11(4): 1365-1402. 2010.
